OC jednak z VAT

Odszkodowanie za samochód wypłacane z tytułu OC powinno uwzględniać 22-proc. VAT w cenie części zamiennych i kosztów robocizny - wynika z uchwały Sądu Najwyższego z 17 maja 2007 r. To dobra wiadomość dla osób, które otrzymały od ubezpieczycieli odszkodowania w postaci gotówki  wyliczanej na podstawie kosztorysu naprawy.

Ustawa o działalności ubezpieczeniowej nakazuje uwzględniać VAT w odszkodowaniach wypłacanym osobom, które nie są płatnikami tego podatku (czyli przedsiębiorcami), po okazaniu faktur za naprawę. Jednak większość odszkodowań jest wypłacanych przed naprawą, gdy żadnych faktur jeszcze przedstawić nie można. Bywa też, że poszkodowani zupełnie rezygnują z naprawy. 

W takich przypadkach firmy ubezpieczeniowe wypłacają odszkodowanie, ale ustalając jego wysokość na podstawie aktualnych cen części zamiennych i usług koniecznych do wykonania naprawy, nie doliczają podatku VAT.

Poszkodowani nie zgadzają się taką praktyką, bo na niej tracą. W kwietniu tego roku oficjalnie poparła ich Komisja Nadzoru Finansowego, a wcześniej Rzecznik Ubezpieczonych. Jednak towarzystwa robią swoje wykorzystując sprzeczne przepisy i orzecznictwo sądów.

Najbardziej przypadł im do gustu wyrok z 22 sierpnia 2001 r., w którym Sąd Najwyższy (SN) stwierdził, że VAT w odszkodowaniu może być uwzględniony tylko wówczas, gdy poszkodowany dowiedzie, iż faktycznie zapłacił za naprawę samochodu. Ubezpieczyciele są zdania, że jeśli poszkodowany rezygnuje z naprawy, odszkodowanie powinno być pomniejszone o VAT, inaczej byłoby wyższe od poniesionej szkody.

Tymczasem w orzecznictwie przeważa odmienny pogląd. W jednym z wyroków SN stwierdził, że szkoda podlega naprawieniu według zasad określonych w art. 363 § 2 k.c. Obowiązek jej naprawienia przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą wyrządzenia szkody i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawiać (wyrok z 7 sierpnia 2003 r., sygn. IV CKN 387/01).

Warto zauważyć, że według art. 363 kodeksu cywilnego odszkodowanie polega na przywróceniu stanu poprzedniego (zasada pełnego odszkodowania), a jeśli ma nastąpić w pieniądzu, to musi uwzględniać ceny z daty ustalenia odszkodowania. Te zaś przecież od dawna zawierają VAT, co zresztą wyraźnie zapisane jest w art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o cenach!

Rzecznik Ubezpieczonych chciał raz na zawsze przeciąć spór i zapytał Sąd Najwyższy, czy podatek VAT jest elementem odszkodowania, gdy jego wysokość jest ustalana metodą kosztorysową. Skład siedmiu sędziów SN podzielił stanowisko Rzecznika:

"Odszkodowanie przysługujące na podstawie umowy ubezpieczeniaOC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkodę powstałą w związku z ruchem tego pojazdu ustalone według cen części zamiennych i usług obejmuje kwotę podatku od towarów i usług VAT w zakresie, w jakim poszkodowany nie może obniżyć podatku od niego należnego o kwotę podatku naliczonego"
(sygn. III CZP 150/06).__

Oznacza to, że odszkodowanie dla osoby fizycznej za jej prywatne auto musi uwzględniać podatek VAT.

Uchwałę SN będą brały pod uwagę sądy powszechne orzekające w indywidualnych sporach poszkodowanych i ubezpieczycieli. Dlatego towarzystwa zapewne zmienią swoją praktykę i zaczną doliczać VAT do odszkodowań.

Ale co z tymi, którzy już odebrali gotówkę za szkodę? Jeśli nie zapadł w ich sprawie prawomocny wyrok, nie zawarli z ubezpieczycielem ugody, a od momentu otrzymania decyzji w sprawie wysokości odszkodowania nie minęły 3 lata, to mogą wystąpić o niewypłacony VAT wraz z odsetkami.

Źródło:

Informacja Rzecznika Ubezpieczonych: http://www.rzu.gov.pl/prawo/serwis_prawny.htm

Ustawa z   23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93 z późn. zm.)

Ustawa z 5 lipca 2001 r. o cenach (Dz.U. z 2001, nr 97 poz. 1050 z późn. zm.)

Ustawa z 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz.U.z  2003 nr 124 poz. 1151 z późn. zm.)