Do kogo należą marki motoryzacyjne? Przegląd rynku

Zanim jednak rozpoczniemy naszą podróż po Europie i USA motoryzacyjnym szlakiem w roku 2020, warto zwrócić uwagę, że łączenie koncernów trwa od zawsze. Zazwyczaj jest ono wynikiem potrzeby wprowadzenia do firmy dużych zasobów finansowych, co skutkuje wykorzystaniem najnowszych technologii i zwiększa sprzedaż modeli.

Typowym przykładem tej sytuacji jest połączenie, w latach 20-tych XX wieku, fantastycznej czeskiej firmy produkującej samochody Laurin&Klement z firmą branży metalurgicznej Emila Skody, produkującej głównie dla wojska (w fortach z XIX wieku zbudowanych wokół Krakowa jest wiele elementów metalowych sygnowanych marką Skoda). Właśnie w wyniku połączenia tych firm w roku 1925 powstał koncern samochodowy, który dzisiaj znamy jako Skoda.

Możliwe jest także połączenie myśli technologicznej i wspólnego opracowywania konstrukcji, oraz zastosowania tych samych podzespołów przy produkcji indywidualnych samochodów, czyli... obniżenie kosztów produkcji i uniknięcie strat jako konkurencja. To właśnie takie porozumienie gwarantujące stabilność ekonomiczną było przyczyną połączenia w roku 1926 firm Daimler i Benz i stworzenia znanej doskonale Daimler-Benz.

Na starym kontynencie jeszcze trzy dekady temu były cztery prężne ośrodki motoryzacyjne: Anglia, Francja, Niemcy i Włochy. Z tej czwórki najgorzej dzisiaj wypada Anglia, w której przestała istnieć „narodowa motoryzacja”.

Produkująca od początku XX wieku samochody firma Rover w kwietniu 2005 ogłosiła upadłość. Obecnie prawa do marki Rover należą do Tata Motors, natomiast prawa do produkcji modeli 25 i 75 należą do chińskiego przedsiębiorstwa Shanghai Automotive Industry Corporation. Cały park maszynowy został zakupiony przez inne chińskie przedsiębiorstwo, Nanjing Automobile Group, które przejęło prawa do marki MG.

Angielski symbol luksusu – Jaguar - w roku 1989 został zakupiony przez amerykańską firmę Ford Motor Company. W roku 2008 wskutek kryzysu, który dotknął cały świat, markę ponownie wystawiono na sprzedaż. Nowym nabywcą Jaguara został indyjski koncern Tata Motors.

Także Land Rover – brytyjski producent samochodów terenowych i SUV-ów działający od 1948 roku - jest częścią koncernu motoryzacyjnego Tata Motors oraz współtworzy od 2013 sojusz Jaguar Land Rover.

Kolejna legenda motoryzacji – MINI - w wyniku problemów finansowych, zostało wykupione w roku 1994 przez niemiecki koncern BMW.

Także samochody Jamesa Bonda – Aston Martin – to nie jest już angielski wóz. Od 1994 do 2007 Aston Martin był własnością Ford Motor Company. W marcu 2007 został sprzedany spółce w skład której wchodzi: David Richards (właściciel firmy Prodrive), John Sinders oraz kuwejckie spółki Investment Dar i Adeem Investment. Ford zachował 15% udziałów. Od 2013 koncern Daimler AG zakupił 5% akcji, dzieląc się najnowszą technologią.

Nawet samochody Jej Królewskiej Mości – Rolls Royce – nie są już angielskie. Rolls-Royce Motor Cars Ltd. –  działający od 1906 roku – w roku 2003 stał się własnością BMW.

Na koniec warto wspomnieć o „najszybszych lokomotywach świata”, jak nazywane są modele Bentley. Ten legendarny producent samochodów luksusowych i sportowych, działający od roku 1919, w roku 1998 stał się w 100% własnością koncernu Volkswagen AG.

Takich problemów nie mają Francuzi i Włosi, gdyż ich rodzima motoryzacja ma się bardzo dobrze. Wprawdzie wiele słynnych marek zniknęło z rynku, ale było to efektem przejmowania przez rodzimych producentów lub bankructwa. Największym producentem w tych krajach jest grupa PSA

Najważniejszą marką w grupie jest Peugeot, który jest chyba najstarszą firmą w motoryzacyjnym świecie. Nazwa Peugeot pojawiła się bowiem w roku 1810, kiedy założono zakłady mechaniczne. Jeżeli ktoś z Państwa będzie w Sochaux koniecznie musi odwiedzić muzeum firmy, aby zobaczyć udokumentowany rozwój marki: od maszyn i urządzeń rolniczych, poprzez młynki do kawy, rowery, a od roku 1891 także samochody.

Drugą z ważnych firm w grupie PSA jest Citroen. Firma Citroen rozpoczęła produkcję samochodów stosunkowo późno, bo w roku 1917, ale szybko okazała się jedną z najbardziej nowatorskich firm motoryzacyjnych. Przykładowo w roku 1921 wyprodukowano 20 tys. aut, co przekroczyło łączną produkcję konkurentów – Peugeot i Renault w tym roku. Niestety kryzys w latach 30-tych i ogromne inwestycje w nowy model Traction Avant spowodowały ogromne straty. Największym wierzycielem przedsiębiorstwa stał się Édouard Michelin (tak, tak, ten od opon!), który ostatecznie w roku 1934 przejął przedsiębiorstwo. Historia powtórzyła się 40 lat później, gdy firma Citroen ponownie zaangażowała ogromne fundusze w nowe technologie i zakup firmy Maserati, a kryzys paliwowy ograniczył sprzedaż. Mimo odnoszonych sukcesów rynkowych, producentowi zaczęło grozić bankructwo. Aby temu zaradzić Michelin – właściciel Citroëna - oraz Peugeot zdecydowały o stworzeniu koncernu, który przejąłby część zadań, takich jak badania i rozwój nowych modeli. Tak powstaje PSA. Citroën i Peugeot pozostały odrębnymi przedsiębiorstwami, jednak pewne elementy (płyty podłogowe, silniki, skrzynie biegów itp.) stały się wspólne co pozwoliło na duże oszczędności.

Kolejną firmą w PSA - od roku 2017- jest Opel. Firma która pod koniec lat 20. XX wieku, posiadała 37,5% udziałów w rynku motoryzacyjnym w Niemczech i była największym, narodowym producentem pojazdów, w roku 1929 sprzedała pakiet większościowy amerykańskiemu General Motors. W marcu 2017 General Motors sprzedał firmę Opel koncernowi PSA.

Pod koniec października 2019 zapowiedziano sojusz z koncernem FCA, dzięki czemu powstanie czwarta motoryzacyjna potęga na świecie i ze sprzedażą ok. 8,7 mln pojazdów rocznie ustępująca tylko grupie Volkswagena, Toyocie oraz sojuszowi Renault–Nissan.

Oprócz grupy PSA we Francji jest jeszcze jeden potężny gracz w motoryzacji – Renault. Powstały w roku 1899, koncern będący prekursorem wielu rozwiązań (m.in. samochody minivan, skrzynia biegów o stałym zazębieniu itd.), w roku 1999 podpisał z Nissanem umowę o globalnej współpracy. W efekcie powstał czwarty co do wielkości gigant motoryzacyjny na świecie. Koncern Renault posiada 43,4% udziałów Nissan (jednocześnie Nissan posiada 15% akcji Renault)

Włochy to kolejny potentat motoryzacyjny i jeden z największych graczy rynkowych. Największa firma w tym kraju - FIAT -  powstała w roku 1899 w Turynie i przez wiele lat dominowała na rynku włoskim, przejmując tak znamienitych producentów jak Alfa Romeo (1986), Maserati (1986), Lancia (1969), czy Ferrari (1969-2016). Jego specjalnością stały się samochody małe i popularne. Także w Polsce firma była utożsamiana z „rodzimą motoryzacją”, ze względu na produkcję malucha – modelu który zmotoryzował nasz kraj. Stąd też brak nowych modeli w sprzedaży wielu odebrało jako problemy firmy. Tymczasem brak rozwoju modelowego był spowodowany potężną inwestycją w Ameryce. W roku 2014 Fiat ukończył pięcioletni proces przejęcia amerykańskiego koncernu motoryzacyjnego Chrysler, utworzona została spółka Fiat Chrysler Automobiles (FCA) i w efekcie Fiat (a raczej FCA) jest właścicielem Chryslera, Jeepa i Dodga.

W październiku 2019 dowiedzieliśmy się, że włosko-amerykański producent FCA i francuska grupa PSA planują podpisać umowę ws. fuzji na początku grudnia 2019 - poinformowały o tym źródła agencji Reutera. Dzięki niej powstał czwarty co do wielkości producent samochodów na świecie Dutch company (DutchCo). Prezes FCA John Elkann został prezesem nowej spółki, natomiast dyrektorem generalnym Carlos Tavares, który pełnił funkcję szefa PSA. Szacuje się, że nowy podmiot jest wart około 46 mld dolarów. Spółka Dutch Company (DutchCo) jest fuzją wszystkich spółek Groupe PSA i FCA, a udziały w niej mają wynieść 50/50. Aby osiągnąć własność 50/50: Akcjonariusze Groupe PSA otrzymają 1,742 akcji DutchCo za każdą akcję PSA, a akcjonariusze FCA będą posiadać 1 akcję DutchCo na każdą akcję FCA.

To najbardziej zrównoważony rynek motoryzacyjny na świecie. Jakiekolwiek przejęcia firm niemieckich następowały zawsze w ramach przepływu kapitału w kraju. Jedynym przypadkiem jest sprzedaż amerykańskiemu General Motors rodzinnej firmy przez rodzinę Opel w roku 1929. Poza tym zawsze jednak następowały połączenia z innymi producentami krajowymi.

Typowym przykładem jest - powstała w roku 1932 - spółka Auto Union zrzeszająca marki Audi, Horch, DKW, Wanderer.
Największym koncernem jest Volkswagen Group, którego akcjonariuszami są: 50,74% – Porsche Automobil Holding SE, 2,37% – Porsche GmbH, 20,01% – władze Dolnej Saksonii, 17,00% – Qatar Holding, 9,87% – pozostali udziałowcy.
Koncern ten posiada udziały w spółkach: Audi AG – 99,14%, Automobili Lamborghini S.p.A. – 100%, Ducati S.p.A. – 100% – producent motocykli, Seat S.A. – 100%, Bentley Motors Limited – 100%, Bugatti Automobiles S.A.S. – 100%, Škoda Auto – 100%, Volkswagen Passenger Cars – 100%, Volkswagen Commercial Vehicles – 100% – samochody dostawcze.

Drugim, jest Daimler AG produkujący samochody Mercedes Benz. Powstał on w roku 1926 wskutek połączenia firm Benz i Daimler. Choć nazwa zmieniała się po różnych inwestycjach kapitałowych (po połączeniu z Chryslerem i wykupieniu większości udziałów – DaimlerChrysler, a po rezygnacji z tej inwestycji w roku 2007 – Daimler AG), nigdy nie nastąpiła sprzedaż własności firmy gwarantująca decyzje udziałowca, Obecnie udziały w firmie mają m.in. chiński przemysłowiec właściciel koncernu Geety (to on wykupił Volvo), chiński koncern  Beijing Automotive, oraz firmy inwestycyjne z Kuwejtu.

Także trzeci z producentów niemieckich – BMW – ma się obecnie doskonale. Nie tylko jest z kapitałem rodzimym (Suzanne Klatten i Stefan Quant kontrolują prawie połowę udziałów), ale nawet wykupiło marki Rolls-Royce i MINI.

Motoryzacja w Szwecji i firma Volvo powstała dzięki firmie SKF znanemu producentowi łożysk tocznych, która zainwestowała w roku 1927, w budowę samochodu na „warunki skandynawskie” (nazwa VOLVO była marketingowym sloganem SKF znaczącym „toczę się”). W roku 1999 firmę Volvo dokapitalizował koncern Ford i prawa do marki Volvo podzielone zostały w proporcjach 50/50 pomiędzy obu producentów: Volvo i Forda. W wyniku kryzysu i problemów finansowych, w marcu 2010 przedsiębiorstwo zostało sprzedane chińskiej firmie Geely za kwotę 1,8 mld dolarów.

Drugi z producentów ze Szwecji – SAAB - miał mniej szczęścia. Fantastyczne modele z silnikami dwusuwowymi i niespotykaną wcześniej aerodynamiką wykazały się trwałością i ponadprzeciętnymi osiągami na trasach rajdowych. W latach 70-tych SAAB zaprezentował też pierwszy samochód rodzinny z silnikiem turbo. W latach 80-tych firma zaczęła odnosić sukcesy na rynku amerykańskim, a to sprawiło, że w roku 1989 amerykański koncern General Motors zakupił 50% akcji spółki, a w roku 1999 dokupił resztę stając się jedynym właścicielem koncernu. Wskutek kryzysu, w roku 2011 ogłoszono upadłość firmy.

Amerykański styl to m.in. samochody. Od zawsze były tam trzy koncerny: Chrysler, FORD i General Motors, które całkowicie zdominowały rynek na kontynencie amerykańskim (wszystkie miały siedzibę w stanie Michigan). Wielki kryzys, jaki mieliśmy dziesięć lat temu, przewrócił ten wizerunek do góry nogami.

Ford Motor Company to koncern motoryzacyjny założony w Detroit w roku 1903 przez Henry’ego Forda, produkujący m.in. popularne Fordy, luksusowe modele pod marką Lincoln oraz pozycjonowane pomiędzy nimi Mercury. W 1989 roku koncern został posiadaczem marki Jaguar, a od 2000 roku Land Rovera. Obydwie marki zostały sprzedane Tata Motors w 2008 roku. Współwłasnością Forda od 1999 r. było też Volvo, które zostało sprzedane w 2010 roku firmie Zhejiang Geely Holding Group. W roku 2011 Ford zaprzestał produkcji samochodów spod nazwy Mercury, która funkcjonowała od 1938 roku.

Według badania waszyngtońskiej organizacji Good Jobs First koncern Ford Motor Company otrzymał ok. 2,5 mld dolarów dotacji z programów federalnych i stanowych w okresie 2010-2013 – co uplasowało go wśród 10 najbardziej dotowanych firm w USA. To dlatego 80% akcji obecnie jest w rękach prywatnych.

Chrysler to - działający od 1925 roku - producent samochodów osobowych, vanów, samochodów sportowych, SUV-ów i pickupów z siedzibą w Auburn Hills. Firma produkująca modele Chrysler, Dodge i Jeep w roku 1998 stworzyła fuzję z Daimler-Benz, prowadzącą do stworzenia koncernu DaimlerChrysler. Jednakże w roku 2007 szef koncernu z Niemiec - dr Dieter Zetsche - przeczuwając kłopoty zdecydował się na rozstanie. Kryzys, który wkrótce dotknął cały świat, najbardziej zniszczył  amerykańską motoryzację. W 2009 bankructwo przedsiębiorstwa potwierdził osobiście prezydent USA Barack Obama. W roku 2009 20% akcji koncernu Chrysler zostało przejętych przez włoskiego Fiata. W styczniu 2014 ogłoszono, że po trwającym 5 lat procesie sfinalizowano fuzję Fiata i Chryslera. W jej wyniku powstała nowa spółka o nazwie Fiat Chrysler Automobiles – FCA. Udział większościowy ma firma włoska .
Według badania waszyngtońskiej organizacji Good Jobs First koncern Fiata otrzymał ok. 2 mld dolarów dotacji z programów federalnych i stanowych w okresie 2010-2013 – co uplasowało go także wśród 10 najbardziej dotowanych firm w USA.

General Motors (w skrócie GM), to koncern motoryzacyjny założony w roku 1908 w Detroit,  zajmujący się m.in. produkcją samochodów osobowych i dostawczych, silników okrętowych, instalacji przemysłowych, technologii komunikacyjnych oraz usługami finansowymi, to jedno z największych przedsiębiorstw na świecie.

Także ten koncern ucierpiał podczas ostatniego kryzysu. Obecnie w ramach koncernu są produkowane marki: Buick – powstała w 1903 roku. Cadillac – powstała w 1902 roku, Chevrolet – powstała w 1911 roku i GMC – powstała w 1902 roku. Jednakże kryzys sprawił, że zniknęły: Hummer – należąca do GM w latach 1999–2010,  Pontiac – marka istniejąca w latach 1926–2010, Saab – należąca do GM w latach 1990–2010, czy Saturn – amerykańska marka istniejąca w latach 1985–2009.

Dodatkowo wycofując się z Europy, GM sprzedał w roku 2017 swe dwie firmy:  Opel – niemiecką markę powstałą w 1862 roku, należącą do GM w latach 1929–2017 i Vauxhall – brytyjską markę powstałą w 1857 roku, należącą do GM w latach 1925–2017.

1 czerwca 2009 roku koncern ogłosił bankructwo i przeszedł w stan upadłości. 11 lipca 2009 roku GM zostało wykupione przez Departament Skarbu USA i od tego czasu prowadzi działalność jako General Motors Company. Po ponad 2 latach od ogłoszenia bankructwa i półtora roku od restrukturyzacji koncern wypracował 9 mld USD zysku w 2011 roku (z czego 7 mld w samej Ameryce Północnej) – najwięcej w swojej dotychczasowej historii. W tym samym czasie przedsiębiorstwo wyprodukowało 9 milionów samochodów (o 7,6% więcej niż w 2010 roku), stając się ponownie największym koncernem samochodowym świata pod względem wielkości produkcji.

Według badania waszyngtońskiej organizacji Good Jobs First koncern General Motors otrzymał ok. 3,5 mld dolarów dotacji z programów federalnych i stanowych w okresie 2010-2013 – co uplasowało go na 4. miejscu wśród najbardziej dotowanych firm w Stanach Zjednoczonych. To dlatego 80% akcji obecnie jest w rękach prywatnych.

W USA zapewne nic się nie zmieni. To kraj diametralnie różny od Europy jeżeli chodzi o gust i potrzeby nabywców. Obecnie, przy coraz lepszej koniunkturze sprzedaży, ani Ford ani GM nie będzie też zainteresowany sprzedażą swych udziałów. Tym bardziej, że w obu firmach aż 80% akcji należy do niewielkich podmiotów gospodarczych.

W Europie interesująca będzie fuzja FCA i PSA, która zapewne zatrzęsie rynkiem. Już teraz oferowane są samochody Citroen, Peugeot, DS i Opel wykorzystujące te same rozwiązania konstrukcyjne (np. P3008 i P5008, DS 7 Crossback, C5 Aircross, Opel Grandland). Zapewne wkrótce dojdzie do tego produktów także FIAT.
Jeżeli chodzi o Wyspy Brytyjskie to tam nie będzie żadnych zmian, gdyż... wszystko już sprzedano Niemcom, Chińczykom i Indusom.

Także w Niemczech nie ma co oczekiwać żadnych zmian, gdyż... wszystko jest w niemieckim porządku. Jedynym wyjątkiem będzie SMART. W 2019 Daimler ogłosił zamiar sprzedania chińskiemu koncernowi Geely 50% udziałów w spółce Smart, a nowy właściciel zapowiedział przeniesienie w 2022 r. produkcji elektrycznych samochodów tej marki do Chin

Także tutaj nie oczekuję ogromnych zmian. Zapewne będą powstawały nowe projekty, które trafią na rynki, ale... będą to głównie - mające ogromne potencjały - rynek chiński i indyjski. Przy obecnym nasyceniu rynków Europy i Ameryki, nowe nieznane marki mają mizerne szanse. Także cena, obniżona do absurdu rentowności, nie ma szans aby stać się atutem. Samochody z Chin i Indii mają szansę za ok 20 lat, gdy ugruntują swą pozycję, podobnie jak zrealizowały to koreańskie modele Hyundai i KIA.

Chyba, że wykorzystają rozwój elektromobilności i w ciągu najbliższych dwóch/trzech lat wprowadzą na rynek ogromną ofertę takich modeli, oraz zainwestują w rozwój stref ładowania samochodów elektrycznych. Zakup elektrycznych modeli SMART i przeniesienie produkcji do Chin, zdaje się uwiarygadniać ten projekt...

Poniżej prezentujemy tabelę przedstawiającą kluczowych graczy na rynku motoryzacyjnym, a w innym kolorze przedstawiono inwestorów, którzy mogą być dla większości czytelników ciekawostką...

50% - FCA

Zobacz także: Testujmy Skodę Kamiq - najmniejszego SUV-a Skody