Historia pewnej rywalizacji

Do chwili obecnej największym "hitem" jest "Graves Watch", który został wylicytowany na aukcji w słynnym domu aukcyjnym Sotheby w Nowym Jorku w roku 1999 za nieprawdopodobną cenę ponad 11 mln dolarów amerykańskich.

Ten zegarek kieszonkowy był ostatnim z całej serii, która powstała w wyniku rywalizacji pomiędzy dwoma milionerami amerykańskimi, Jamesem Ward Packardem i Henry Graves Jr.
Każdy z nich chciał być posiadaczem zegarka o największej liczbie komplikacji. Pieprzykiem w całej tej rywalizacji był fakt, że obaj panowie nigdy się nie spotkali i najprawdopodobniej nie wiedzieli o swoich wzajemnych pragnieniach graniczących z obsesją. Niezależnie, czy to prawda, czy też nie, w efekcie tej rywalizacji konstruktorzy Patka Philippe’a stale przekraczają wszelkie granice doskonałości.

Zegarki Packarda

Jego zamiłowanie do zegarków było prostą konsekwencją pasji tworzenia nowych technologii. Na początku XX wieku, w latach 1900 - 1927 zamówił on u Patka Philippa 13 zegarków kieszonkowych, wszystkie z dużą ilością funkcji dodatkowych. W roku 1916 Patek Philippe opracował specjalnie dla niego model zegarka No. 174129.

Był to chronograf z 16. funkcjami, m.in. minutowy repetier (mechanizm w zegarku mechanicznym, dzięki któremu wyposażony w niego zegarek

zgodnie z życzeniem użytkownika po naciśnięciu przycisku wybija godzinę z dokładnością do jednej minuty, posiada trzy rodzaje sygnałów: półgodzinny, kwadrans i minutowy.

Chronograf posiada także trzy tonową Grande i Petite Sonnerie (Grande Sonnerie wybija i powtarza ostatnio wybite godziny po każdym kwadransie, natomiast Petite Sonnerie wybija jedynie godziny i kwadranse, wydzwonienie czasu odbywa się bez naciskania przycisku), wieczny kalendarz, fazy księżyca, datownik wsteczny oraz wskaźnik siły naciągu, zarówno dla zegarka jak i dla

Sonnerie.

Nowatorskim rozwiązaniem była wskazówka poruszająca się co jedną piątą sekundy. Ten zegarek był modelem o najwyższym stopniu komplikacji wyprodukowanym przez Patka dla Jamesa Packarda.

W tym samym roku Packard powiększył swoją kolekcję o kolejny zegarek astronomiczny No. 174623 ze wskazaniami wschodu i zachodu słońca, fazami księżyca, wiecznym

kalendarzem oraz podwójną sprężyną naciągu (dzięki niej uzyskuje się wydłużoną rezerwę chodu nawet do ośmiu dni).

Apetyt i możliwości Packarda były jednak wciąż nienasycone. Zegarki astronomiczne No. 174720 i 174749 zakupione w latach 1919 i 1920 dodatkowo powiększyły jego kolekcję. Po paru "chudych" latach Packard zakupił w roku 1927 kolejny zegarek kieszonkowy No. 198014
- wyposażony w funkcję minutowego repetiera oraz w funkcję alarmu grającego tematy z opery "Jocelyn" Benjamina Godarda - była to ulubiona melodia jego matki.

Zegarek kieszonkowy No 198023 kupił jeszcze w tym samym roku. Ten model o co najmniej 10. funkcjach dodatkowych miał zamykane wieczko z wygrawerowanym inicjałem JWP. Tarcza regularna była urozmaicona, tył natomiast pokazywał aktualną konstelację ?500 gwiazd świecących nad Warren. Ten zegarek kosztował w tamtym czasie Packarda astronomiczną sumę 12.815 franków szwajcarskich. Patek Philippe z końcem wieku odkupił go płacąc ponad 100-krotnie więcej. Obecnie jest jednym z najdrogocenniejszych zabytków wystawianych w Muzeum Patka w Genewie.

Packard zmarł nie tylko przed wyprodukowaniem tego zegarka lecz również zanim pojawił się fantastyczny "Graves Watch" zamówiony przez Henry’ego Gravesa Jr.; ten zegarek przyćmił wszystkie wspaniałe zegarki Packarda.

Packard pozostawił całą swoją znamienitą kolekcję zegarków w darze dla Amerykańskiego Instytutu Pomiaru Czasu. Zegarki te można dziś podziwiać w AWCI Muzeum (Amerykański Instytut Wyrobów Zegarmistrzowskich - American Watchmakers-Clockmakers Institute) mieszczącym się w Harrison w stanie Ohio.

James Ward PackardUrodził się 5 listopada 1863 roku w miejscowości Warren w stanie Ohio w zamożnej rodzinie amerykańskiej. W 1899 roku wyprodukował cztery samochody, a już rok później z grupą przyjaciół założył firmę Ohio Automotive Co. W roku 1902 firma zmieniła nazwę na Packard Motor Car Co., a James Ward Packard został jej pierwszym prezesem. W 1912 roku wyprodukował Twin-Six, 12 cylindrowy silnik, który w tamtych czasach wyznaczył nowy poziom technicznych standardów. Ostatni samochód z logo Packarda zjechał z linii montażowej w 1958 roku.

Zegarki GRAVES’a

Henry Graves Jr. zawsze postępował zgodnie ze swoimi ustalonymi standardami: kolekcjonował tylko te chronometry, które zdobyły pierwsze nagrody w słynnym Obserwatorium Genewskim.
Zamawiał i zdobywał unikalne zegarki najznakomitszych producentów takich jak Vacheron Constantin a zwłaszcza Patek Philippe. Zamawiał głównie zegarki kieszonkowe, ale posiadał również zegarki naręczne z takimi skomplikowanymi funkcjami, które nigdy wcześniej nie były produkowane.

Wspaniały zegarek kieszonkowy o numerze seryjnym ?198052 został dla niego wyprodukowany, ale dopiero po jego wcześniejszej akceptacji jeśli chodzi o wzornictwo. Wyposażony był w takie funkcje jak: minutowy repetier, funkcje alarmu z 3-tonowym Grande i Petite

Sonnerie, wsteczny wieczny kalendarz, wskazania faz księżyca oraz wskaźnik rezerwy napędu zarówno dla mechanizmu zegarkowego, jak i Sonnerie. Ten zegarek był dostarczony Gravesowi w roku 1928.

W tym samym roku zamówił u Patka kolejny zegarek kieszonkowy uwzględniający wszelkie możliwe komplikacje (funkcje). Był to najbardziej rozbudowany mechanizm zegarkowy na świecie składający się z ponad 900 części.

Prace nad nim zostały ukończone w roku 1933. Kosztował on Graves’a 60 tys. franków szwajcarskich, co było na owe czasy kwotą astronomiczną. Zegarek miał numer fabryczny No. 198385.

Ten ostatni zegarek z serii "Graves Watch" posiadał 24 funkcje łącznie, m.in. z podwójną tarczę, fazy księżyca, czas słoneczny, wskaźnik wschodu i zachodu słońca, kuranty dzwonów Westminster, minutowy repetier, funkcję alarmu z 5. tonowym Grande i Petite Sonnerie, fly-back chronograph (wskazówka minutowa odlicza czas na dużej tarczy i ma możliwość płynnego powrotu) i wskaźnik rezerwy napędu.

Tylna tarcza pokazywała aktualną konstelację gwiazd nad Nowym Jorkiem w połączeniu ze wschodem i zachodem słońca, oraz tzw. celestian time - czas niebiański (miesięczny przewodnik po nocnym niebie - księżyc i planety, meteory i komety, zaćmienie słońca i nietypowe zjawiska).
Jest oczywiste, że przy konstrukcji tego zegarka geniusz projektantów Patek Philipp był wystawiony na najcięższą próbę i musiał osiągnąć swoje wyżyny aby narodził się zegarek tak niezwykły jak opisywany "Graves Watch".

Traktuje się go wprawdzie jako zegarek kieszonkowy, ale trzeba mieć bardzo dużą i mocną kieszonkę w kamizelce, aby go tam schować, bowiem jego wymiary to: waga 540 g, grubość 2,5 cm i średnica prawie 9 cm.

Na tym zegarku Graves zakończył swoje poszukiwania tego, co świat oferował najlepszego, ponieważ doszedł do wniosku, że już niczego lepszego w świecie zegarków geniusz człowieka wymyślić nie może.

Śmierć Packarda w 1928 roku zakończyła tę bogatą i słynną rywalizację amerykańskich milionerów i kolekcjonerów.

Wiesław Litewski
00/24 The Ultimate Watch Magazine