Co z tą akcyzą?

Pobieranie akcyzy zostało uznane przez Komisję Petycji Parlamentu Europejskiego za niezgodne z prawem wspólnotowym. Posiłkując się wstępną opinią Komisji Europejskiej (KE) zaapelowała ona do rządu polskiego o zaprzestanie poboru podatku łamiącego zasady rynku wewnętrznego.

O ile bowiem samo wprowadzenie akcyzy nie jest niezgodne z przepisami UE, o tyle znaczne zróżnicowanie jego stawek uzależnionych od wieku pojazdu w praktyce sprawia, że używane samochody sprowadzane z zagranicy są bardziej obciążane fiskalnie niż podobne auta krajowe.

Wątpliwości Komisji wzbudziła również opłata wymagana przy uzyskiwaniu tzw. karty pojazdu (500 zł.). Obowiązek jej uiszczania dotyczy jedynie samochodów przy pierwszej rejestracji w Polsce. Dyskryminuje to pojazdy używane sprowadzone z innych państw członkowskich, w porównaniu z krajowymi, przy których kupnie nie trzeba wykupywać karty pojazdu.

W odpowiedzi na wniosek Komisji Petycji Parlamentu Europejskiego Ministerstwo Finansów stwierdziło, że pobieranie akcyzy jest legalne. Jeśli jednak KE uzna, że tak nie jest, może wystąpić do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS) z wnioskiem o nałożenie na Polskę kar finansowych. Decyzja Komisji nie będzie jednak oznaczać konieczności automatycznego zwracania polskim kierowcom zapłaconej akcyzy, a jedynie możliwość ubiegania się o to przed ETS-em. Nie jest to jednak łatwe. Najpierw trzeba wykorzystać drogę sądowniczą w Polsce. Istnieje jednak szansa, że nasze sądy znając decyzję KE i ETS będą skłonne zasądzać zwrot podatku akcyzowego.

To, że akcyza w tym przypadku jest niezgodna z prawem potwierdzają prawnicy. - Każde państwo może mieć wewnętrzne przepisy, ale nie powinny one dyskryminować tych, którzy kupują samochody w innym kraju - odpowiada Arkadiusz Cudak, sędzia z Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi. - Za auto kupione w Polsce nie płacimy akcyzy, a gdy kupimy je w innym kraju UE, możemy zapłacić nawet 65 proc. jego wartości.

Tymczasem jest już pierwszy wyrok Sądu w tej sprawie nakazujący zwrot zapłaconej akcyzy. Wojewódzki Sądu Administracyjny w Lublinie uznał, że polskie przepisy o akcyzie od samochodów są sprzeczne z prawem unijnym zakazującym dyskryminacji towarów na obszarze Unii. Sąd uchylił też decyzję Urzędu Celnego w Lublinie, który odmówił zwrotu pobranej akcyzy.

Wniosek o zwrot akcyzy trzeba skierować do urzędu celnego, w którym zapłaciliśmy podatek. Jeżeli urząd go nie uzna, można się odwołać do Izby Celnej. Gdy i to nie przyniesie skutku, do sądu administracyjnego.

Marcin Libicki, przewodniczący Komisji **Petycji Parlamentu Europejskiego: **

- Chcemy, aby Komisja Europejska ostatecznie zadecydowała o zgodności z przepisami UE  podatku akcyzowego pobieranego przez Polskę za sprowadzane auta. Odwlekanie tej decyzji było spowodowane przygotowywaniem przez rząd RP projektu podatku ekologicznego od samochodów. Jego odrzucenie przez Sejm oznacza, że temat akcyzy powinien zostać podjęty.

Samochody osobowe sprowadzane do Polski z państw UE i podatek akcyzowy pobrany z tego tytułu:

Źródło: Ministerstwo Finansów

WNIOSEK O ZWROT NIESŁUSZNIE POBRANEGO PODATKU AKCYZOWEGO

W związku z niesłusznie pobranym podatkiem akcyzowym niniejszym wnoszę o:

Zwrot kwoty .......................zł. (słownie: …………………………………………...............) wraz z ustawowymi odsetkami naliczanymi od dnia …………................r. do dnia zapłaty, nadpłaconego podatku akcyzowego, niesłusznie pobranego w związku z nabyciem na terytorium ……………………………… w dniu ………………......... r. samochodu osobowego marki ......................................., numer nadwozia …………..............., nr silnika .....................

Powyższe kwoty proszę przelać niezwłocznie na moje konto osobiste o

Nr……………… ...............w …………...............Banku……………………………….

UZASADNIENIE

W dniu……………………r. nabyłem na terenie ……………………….. samochód osobowy

marki ……………….................rok prod. ................................ W związku z tym zostałem obciążony przez Urząd Celny w ………………................podatkiem akcyzowym w kwocie:

………………… proc. (np. 65 proc.) kwoty, za jaką nabyłem osobowy marki …………................., tj….. ...............zł., którą to w dniu …………...............r. roku wpłaciłem na konto Izby Celnej.

W/w kwotę musiałem wpłacić, aby uzyskać zaświadczenie niezbędne do rejestracji przedmiotowej pojazdów. Jednakże na mocy Traktatu o przystąpieniu Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej z dniem 1 maja 2004 r. zaczęło obowiązywać w Polsce prawo Unii Europejskiej. Traktat ten został ogłoszony w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 kwietnia 2004 r. Nr 90, poz. 864. Od dnia przystąpienia Polski do Unii Europejskiej polskie organy administracyjne i prawodawcze związane są zatem postanowieniami Traktatu

Ustanawiającego Wspólnotę Europejską (dalej TWE). Na porządek prawny Unii Europejskiej składa się prawo pierwotne oraz prawo wtórne, uzupełniane orzecznictwem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS), który został w celu kontrolowania przestrzegania oraz dokonywania wykładni prawa wspólnotowego.

Podstawową zasadą prawa wspólnotowego, ustaloną w orzecznictwie ETS, jest zasada nadrzędności, która przewiduje, że prawo pierwotne oraz akty wydane na jego podstawie będą stosowane przed prawem krajowym. Do aktów prawa pierwotnego zalicza się przede wszystkim traktaty wraz z towarzyszącymi im załącznikami i protokołami. Obecnie do obowiązujących traktatów należą m.in. Traktat o ustanowieniu Wspólnoty Europejskiej oraz Traktat o Unii Europejskiej. Ponadto do prawa pierwotnego zalicza się wszelkie kolejne traktaty nowelizujące oraz traktaty o przystąpieniu nowych państw.

Należy zatem stwierdzić, że obowiązek zapłaty podatku akcyzowego w związku z

nabyciem wewnątrzwspólnotowym samochodów osobowych jest niezgodny z:

Art. 23 TWE ust. 1 i 2, który stanowi, że "podstawą Wspólnoty jest unia celna,

która rozciąga się na całą wymianę towarową i obejmuje zakaz ceł przywozowych i

wywozowych między Państwami Członkowskimi oraz wszelkich opłat o skutku równoważnym (...)", Regulacje prawne dotyczące swobodnego przepływu towarów stanowią jedną z podstaw funkcjonowania rynku wewnętrznego, obejmujący obszar bez wewnętrznych granic, na którym zgodnie z postanowieniami TWE zostaje zapewniony m.in. swobodny przepływ towarów. Niezbędne jest wyeliminowanie wszelkich ceł oraz opłat o podobnym skutku w granicach Wspólnoty. Artykuł 23 zawiera zakaz dotyczący towarów pochodzących z państw członkowskich oraz towarów importowanych z krajów trzecich, jeżeli te znajdują się w wolnym obiegu w państwach członkowskich. W sprawie 155/73: Sacchi ETS sformułował definicję towaru jako produktu, którego wartość może być wyrażona w pieniądzu oraz który może być przedmiotem transakcji o charakterze komercyjnym. "Pochodzenie towaru" zostało zdefiniowane w rozporządzeniu w sprawie ustanowienia Wspólnotowego Kodeksu Celnego. Towar pochodzi z danego państwa, jeżeli jest całkowicie produkowany lub wydobywany w tym państwie. Jeżeli proces ten zachodzi w więcej niż w jednym państwie, to towar posiada pochodzenie tego państwa, w którym nastąpiła uzasadniona obróbka lub przetworzenie produktu.

Art. 25 TWE, który stanowi, że "cła przywozowe i wywozowe lub opłaty o skutku równoważnym są zakazane między Państwami Członkowskimi. Zakaz ten stosuje się również do ceł o charakterze fiskalnym". Opłaty celne zostały zdefiniowane w sprawie 2/69: Sociaal Fonds v. Chougal Diamont jako jakiekolwiek obciążenie finansowe nałożone na towar z powodu faktu przekroczenia granicy. To, w jakim celu opłata została nałożona, jest problemem drugorzędnym. Takie podejście widoczne jest w sprawie 7/68: Komisja v. Włochy jak i w sprawie 18/87: Komisja v. Niemcy.

Art. 90 TWE stwierdzającym, że "żadne Państwo Członkowskie nie nakłada bezpośrednio lub pośrednio na produkty innych Państw Członkowskich podatków wewnętrznych jakiegokolwiek rodzaju wyższych od tych, które nakłada bezpośrednio lub pośrednio na podobne produkty krajowe". Towarami podobnymi wedle orzecznictwa ETS są produkty, które w oczach konsumentów mają analogiczne właściwości lub zaspokajają takie same potrzeby. Samochody osobowe kupowane poza granicami Polski w krajach UE są niewątpliwie towarem podobnym do samochodów kupowanych w kraju.

Państwa członkowskie nie mogą nakładać na towary sprowadzane z państw UE pośrednich lub bezpośrednich podatków, które byłyby wyższe niż nakładane na towary krajowe. Państwa członkowskie nie zostały tym samym pozbawione prawa do ustalania i różnicowania podatków. Jednakże praktyka ta jest dopuszczalna tylko wówczas, jeżeli nie prowadzi do jakiejkolwiek formy dyskryminowania produktów importowanych. Zasada niedyskryminacji odnosi się zarówno do towarów wyprodukowanych w UE, jak i towarów pochodzących z państw trzecich, a dopuszczonych do swobodnego obrotu.

Trybunał rozróżnia pojęcia podatku, opłaty celnej i opłaty o podobnym skutku. W świetle orzeczenia w sprawie 90/79: Komisja v. Republika Francuska (Re Levy on Reprographic Machines), podatek jest środkiem odnoszącym się do wewnętrznego systemu obciążeń systematycznie nakładanych na pewne kategorie produktów, zgodnie z obiektywnymi kryteriami niezależnymi od pochodzenia produktów. Stosowanie art. 90 nie jest uzależnione od tego, czy podatek jest nakładany przez państwo, czy inne ciało, ani od celu, w jakim został nałożony. Zabronione jest nakładanie podatków, które w sposób bezpośredni lub pośredni dyskryminują produkty importowane w porównaniu do produktów krajowych, które odznaczają się takimi samymi cechami.

Podatek może zostać uznany za pośrednio dyskryminujący, jeśli stosowany niezależnie od kraju pochodzenia towaru, w stosunku do tej samej kategorii nakłada takie same obciążenia podatkowe, jednakże faktycznie tylko produkty importowane dotyka w sposób bardziej obciążający (sprawa 112/84: Humblot v. Directour des Services Fiscaux. Można nakładać podatki na towary importowane tylko w sytuacji, gdy brak jest odpowiedniego typu produktów krajowych, pod warunkiem że podatek nałożony jest na kategorię towarów niezależnie od ich pochodzenia (sprawa 27/67: Frink-Frucht GmbH ).

W orzeczeniu ETS z dnia 9 maja 1985 r. w sprawie C - 112/84 Michel Humbolt v Directer des services fiscaux skład orzekający podkreślił bezwzględne obwiązywanie art. 90 TWE względem wszystkich Państw Członkowskich. Interpretując przepis art. 90 TWE Trybunał stwierdził, iż zabrania on takiego różnicowania stawek podatku nakładanego na samochody, które w praktyce dotyczy głównie samochodów importowanych z innych krajów członkowskich, a tym samym stanowi formę ukrytej dyskryminacji towarów pochodzących z tych krajów.

Zapisy TWE mają walor bezpośredniej stosowalności w państwach członkowskich. Potwierdzają to orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, m.in. 26/62 Van Gend&Loos (1963) ECR 1 oraz 6/64 Costa/ENEL (1964) ECR 1251, stwierdzające bezpośrednią skuteczność wspólnotowego porządku prawnego w państwach członkowskich odnośnie wszystkich zapisów TWE. Zapisy TWE mają walor bezpośredniej skuteczności we wszystkich państwach członkowskich i nie wymagają włączenia do krajowego porządku prawnego, ponieważ przepisy prawa europejskiegosą nadrzędne wobec przepisów krajowych, dlatego też abuzywnośc podnoszonej przez niektóre organy podatkowe argumentacji stawiającej krajowy porządek prawny ponad wspólnotowym

Obywatele mają prawo powoływać się na nie przed sądami i krajowymi organami administracyjnymi oraz wywodzić z nich korzystne dla siebie skutki prawne.

Reasumując wnoszę o zwrot niesłusznie pobranego podatku akcyzowego, jak we wstępie. Równocześnie informuje, iż organ podatkowy w przypadku negatywnego rozpatrzenia mojego wniosku ma obowiązek odnieść się rzeczowo do wszystkich przedstawionych przeze mnie tj. podatnika zarzutów.