Z wiatrem w zawody

Otwarte auta to synonim oryginalności, prestiżu, a niekiedy także luksusu. Są jakże inne od sedanów, kombi czy hatchbacków. Ci, dla których zamknięta przestrzeń jest zbyt duszna sięgają po kabriolety, roadstery, spidery i speedstery, czyli wszelkiej maści otwarte konstrukcje.

W Polsce jeszcze kilkanaście lat temu "cabrio" uchodziło za drogą ekstrawagancję, dostępną dla nabywców z grubym portfelem. Uważano ich zresztą za ekscentryków, bo wielu wydawało się, że w naszym klimacie jazda bez dachu sprowadza się co najwyżej do dwóch, góra trzech miesięcy w roku.

Dla miłośników "cabrio" pogoda nie ma jednak większego znaczenia. Dowodem może być fakt, że otwarte auta znakomicie sprzedają się w Skandynawi, gdzie częściej wieje chłodem, czy na Wyspach Brytyjskich, gdzie przecież wciąż pada. Znacznie poważniejszą barierą w naszych warunkach były finanse, ale i to przestaje być problemem. W polskiej ofercie jest coraz więcej małych i tanich aut z otwartymi nadwoziami, budowanych na bazie niewielkich i niedrogich aut miejskich. Ich dostępność sprawia, że segment kabrioletów w naszym kraju rozwija się dynamicznie. O ile sprzedaż drogich roadsterów utrzymywała się na stałym poziomie, to wśród cabrio i szczególnie popularnych coupe-cabrio notowano 65-procentowy wzrost sprzedaży.

Segment aut z nadwoziami otwartymi wymaga stosowania konkretnych nazw, podobnie jak w nadwoziach zamkniętych. Określenia typów karoserii wywodzą się często z czasów przedwojennych, gdy powszechnie wprowadzano anglojęzyczne terminy. Są też nazwy, które powstały zupełnie niedawno.

Kabriolet

Może przewozić 4-5 osób, ma miękki, składany dach oraz opuszczane szyby boczne. Struktura nośna zasadniczo różni się od podstawowej (zamkniętej) i jest odpowiednio wzmocniona. Dach powinien być nie tylko szczelny, ale też na tyle ocieplony, by umożliwiał eksploatację samochodu w każdych warunkach pogodowych.

Dla podniesienia bezpieczeństwa stosuje się niekiedy dodatkowe pałąki przeciwkapotażowe, a dla podniesienia komfortu jazdy elektryczne lub elektrohydrauliczne składanie/rozkładanie dachu. Złożony dach chowany jest w bagażniku i ogranicza przestrzeń użytkową kufra.

Dopuszcza się montowanie sztywnego dachu z blachy lub tworzywa sztucznego, zwanego hardtopem. Od połowy lat dziewięćdziesiątych upowszechniła się nazwa coupe-cabrio, stworzona na potrzeby aut ze sztywnymi dachami składanymi i rozkładanymi automatycznie. To właśnie rodzaj kabrioletu z hardtopem, którego nie trzeba wciąż montować i demontować w formie oddzielnego elementu. Warto dodać, że pierwszym coupe-cabrio był Peugeot 402 L Eclipse z 1936 r., chociaż wówczas nie funkcjonowała jeszcze taka nazwa dla otwartego nadwozia.

Przykładem klasycznego kabrioletu jest BMW 1 Cabrio, a konstrukcje z dachem sztywnym to między innymi Peugeot 207 CC, Renault Megane Coupe-Cabrio i Opel Tigra Twin Top.

Roadster

To samochód z otwartym nadwoziem o wyraźnie sportowym charakterze, nazywany również spiderem. Ma miejsca dla dwóch osób (dawniej też dwa dodatkowe) i miękki dach o prostej konstrukcji, pozbawiony ocieplenia, chowany za fotelami i zabezpieczony pokrywą albo zupełnie odpinany. Także tutaj dopuszcza się stosowanie sztywnego dachu zwanego hardtopem. Przykładem klasycznych roadsterów z miękkim dachem są między innymi Alfa Romeo Spider i Audi

TT Roadster, sztywny dach ma między innymi Mercedes SLK.

Speedster

Stanowi w zasadzie odmianę roadstera, różnica polega tylko na mocniejszym pochyleniu przedniej szyby i możliwości kompletnego demontażu bocznych okien wraz z ramkami. Miękki, cienki dach ma jeszcze skromniejszy charakter i powinien być montowany jedynie w sytuacjach "awaryjnych". Do speedsterów z można zaliczyć między innymi Chevroleta

Corvette C6 Convertible.

Torpedo

Taki typ nadwozia to już rzadkość. Charakteryzuje się możliwością demontowania szyb bocznych oraz zdejmowania lub położenia na przednią pokrywę płaskiej szyby czołowej. Może mieć odpinany, miękki dach albo sztywny dach w formie hardtopu. Przykładami otwartego nadwozia torpedo są karoserie Jeepa Wranglera i UAZ-a.

Buggy

Taką nazwą określa się otwarty samochód rekreacyjny, wywodzący się z pojazdów plażowych. Lekkie nadwozie z tworzyw sztucznych nie ma drzwi, za to zabezpieczone jest sztywnymi pałąkami przeciwkapotażowymi. Buggy nie trafiają do produkcji seryjnej, są domeną małych, wyspecjalizowanych firm albo warsztatów zajmujących się tuningiem.

Mieszane

Wśród nadwozi mieszanych wyróżnia się między innymi kabriolimuzyny, w których niemal całą powierzchnię dachu między przednią i tylną szybą oraz bocznymi belkami

dachowymi stanowi elastyczny materiał (można go zwijać lub składać). Do tej grupy należą też nadwozia zwane targa (inaczej semikabriolet), w których pewną część sztywnego dachu można łatwo zdemontować (Porsche 911 Targa). Tę kategorię zamyka landaulet, ze sztywnym dachem w przedniej części i odkrytą częścią tylną. Takie auta powstają obecnie tylko na zamówienie i pełnią głównie funkcje reprezentacyjne.

Samochody z nadwoziami otwartymi dostępne na polskim rynku

"Cabrio“ od podszewki

Samochody z otwartym nadwoziem są drogie nie tylko dlatego, że potencjalni nabywcy tych aut mają nieco grubsze portfele i skłonni są zapłacić więcej za niebanalny wygląd. Konstruowanie kabrioletu czy roadstera to proces bardzo skomplikowany, wymagający często zastosowania najwyższej jakości materiałów.

Problem w tym, że brak dachu połączonego trwale w wielu punktach powoduje utratę sztywności karoserii. Trzeba opracowywać systemy wzmocnień poprzecznych i podłużnych, by zapewnić odporność na zginanie i skręcanie. Sztywność nadwozia sprzyja komfortowi jazdy i trwałości konstrukcji. A z usztywnieniami nie można przesadzić, bo zbyt mocno wzrośnie masa własna.

Nawet optymalnie zaprojektowane auta otwarte są cięższe od swoich zamkniętych odpowiedników o 130 - 180 kg. Konstruktorzy sportowych roadsterów, by odciążyć otwarte konstrukcje, budują przestrzenne ramy aluminiowe. W tańszych modelach wykorzystuje się wysokowytrzymałą stal.

To dzięki niej można współcześnie rezygnować z pałąków bezpieczeństwa, bo podczas dachowania odpowiednią odległość od nawierzchni jest w stanie utrzymać rama przedniej szyby. Składanie i rozkładanie miękkich lub sztywnych dachów powierza się dzisiaj elektrycznym lub elektrohydraulicznym mechanizmom. Najszybsze potrafią postawić dach nad głową w mniej niż 10 sekund. Przeciętnie trwa to kilkanaście sekund.

Niektórzy wytwórcy decydują się na produkcję otwartych aut we własnych zakładach, ale wielu powierza to zadanie wyspecjalizowanym firmom. Tym bardziej, że kabrioletów czy roadsterów nie produkuje się tak masowo jak zwykłych aut. Najbardziej znani specjaliści od "cabrio" to Karmann, Valmet, ASC, Bertone i Heuliez.

Wojciech Drzewiecki, Instytut Samar

Wraz ze wzrostem zamożności mieszkańców, coraz większym powodzeniem cieszą się w Polsce samochody nieco mniej typowe, ale za to bardziej atrakcyjne i oryginalne. Do tej grupy należą m.in. kabriolety, których coraz więcej widać na naszych drogach, mimo że klimat nie zawsze zachęca do jazdy samochodem bez dachu.

Oczywiście przodują auta używane, ale coraz więcej klientów decyduje się na zakup nowego pojazdu. Spośród nich największym powodzeniem w ubiegłym roku cieszyły się takie modele jak: Peugeot 307 CC (107 sprzedanych sztuk), Volvo C70 (83), Volkswagen Eos (61), Peugeot 207 CC (58), Opel Astra Twin Top (52) i Nissan Micra C+C (48). Już w pierwszym kwartale tego roku sprzedano 56 sztuk Peugeotów 307 CC.