Homologacyjny duży format

Jaką rolę pełni Zakład w strukturach Instytutu Transportu Samochodowego?

Jerzy Kownacki: Zakład Homologacji i Badań Pojazdów odgrywa istotną rolę w strukturze ITS. Prowadzi m.in. prace w zakresie homologacji typu pojazdu, homologacji przedmiotów wyposażenia i części pojazdu według Regulaminów EKG ONZ oraz Dyrektyw UE. Ponadto, Zakład zajmuje się badaniami pojazdów zasilanych LPG oraz CNG w zakresie sposobu montażu instalacji.

Jakie są obecnie realizowane projekty badawcze pod auspicjami ZBH?

Obecnie ZBH wspólnie z firmą Koegel Polska Sp. z o.o. oraz Wielton S.A. prowadzi projekt badawczy przedłużonej naczepy o nazwie handlowej Big-MAXX i Long MAX.

Wspomniany projekt ma na celu dopuszczenie do ruchu po 150 szt. naczep, której długość przekracza o 1,3 m. wartość określoną w przepisach. W efekcie, długość zestawu pojazdów z ustawowych 16,5 m. zwiększa się na 17,8 m, lecz nie przekracza długości dopuszczalnej dla zespołu samochód ciężarowy z przyczepą (18,75 m). Ma to szczególne znaczenie podczas wyprzedzania takiego zespołu na drogach o jednym pasie ruchu w każdym z kierunków, ze względu na krótszy czas wykonywania tego manewru.

Korzyści wynikające z eksploatacji takiej naczepy to m.in. możliwość przewozu 37 "europalet" zamiast 34, czyli znacznie lepsze wykorzystanie taboru przy zachowanych dopuszczalnych naciskach na osie. Według badań statystycznych, obecnie średnie wykorzystanie dopuszczalnej ładowności w największych pojazdach ciężarowych waha się od 60 do 70 procent.

Niewątpliwą korzyścią jest tym samym mniejsza ilość pojazdów na drogach (ok. 10% mniejsza emisja CO2 i zużycie paliwa - dane firmy Koegel). Naczepa firmy Koegel została już poddana badaniom homologacyjnym w ITS. Ich wynik był negatywny jedynie ze względu na zwiększoną długość. Wszystkie pozostałe wymagania homologacyjne zostały spełnione, w tym wymagania dotyczące szerokości korytarza ruchu.

Według niemieckich badań, naczepa spełnia wszelkie wymagania odnośne kierowalności, w tym przejazdu przez standardowe ronda i poruszania się po miastach. W Niemczech zostało już dopuszczonych do ruchu pilotażowo 300 jednostek tego typu na 6 lat (w projekcie uczestniczy 40 firm spedycyjnych), w Czechach naczepa Big-MAXX została dopuszczona bez limitów.

Projekt badawczy ITS będzie polegał na sprawdzeniu możliwości eksploatacji naczepy o wydłużonej długości w warunkach normalnego użytkowania dla polskiej infrastruktury drogowej. Każdy nabywca naczepy o powiększonej długości będzie uczestnikiem badań. Użytkujący w ramach realizacji projektu będą udzielać informacji o przebiegu eksploatacji i zestawu. Kierowcy tych zestawów będą poinstruowani o ograniczeniach i sposobie eksploatowania pojazdów będących w programie badań.

Wśród kierowców i przewoźników zostaną przeprowadzone liczne ankiety mające na celu uzyskanie możliwie najbardziej obiektywnej oceny na temat eksploatacji zestawu o przedłużonej długości. Uzyskane w programie badawczym wyniki zostaną szczegółowo przeanalizowane pod kątem możliwych negatywnych skutków wprowadzenia wydłużonego zestawu do ruchu na drogach w Polsce. Przeanalizowane zostaną również pozytywne aspekty takiego rozwiązania.

Po zakończeniu projektu i pozytywnym zweryfikowaniu uzyskanych wyników, Ministerstwo Infrastruktury będzie posiadało niezbędną wiedzę w celu ewentualnego podjęcia decyzji o dopuszczeniu tego typu pojazdów do ruchu w szerszym zakresie oraz co do poparcia starań dążących do zmian obowiązujących przepisów dotyczących długości całkowitej zestawu ciągnik siodłowy - naczepa.

Pozytywne badania z eksploatacji wydłużonych naczep w szczególnych warunkach polskich pozwolą również w sposób miarodajny zebrać naszym przedstawicielom głos na forum Komisji Europejskiej w celu zaopiniowania i przeprowadzenia nieuniknionych zmian czekających infrastrukturę transportu drogowego.

ZBH prowadzi także badania oświetlenia pojazdów. Na czym one polegają?

Zakład Homologacji i Badań Pojazdów jako jednostka prowadząca badania pojazdów w ramach procedury homologacyjnej prowadzi badania rozmieszczenia oświetlenia na pojeździe zgodnie z wymaganiami Regulaminu nr 48 EKG ONZ lub dyrektywy UE nr 76/756*2008/89.

Ocenie podlegają: sposób montażu oświetlenia na pojeździe, ilość urządzeń świetlnych, widoczność urządzeń świetlnych oraz gdy jest to wymagane, prawidłowość połączeń elektrycznych. Podczas badań sprawdza się również czy zastosowane urządzenia świetlne posiadają stosowne świadectwa homologacji i są dopuszczone do używania w ruchu drogowym na terenie UE.

Nowością są wprowadzone w 2008 roku zmiany, wymagające dodatkowo dla nowych typów pojazdów oznakowania odblaskowego (popularnie nazywanego konturowym). Oznakowanie to stosuje się w pojazdach o masie maksymalnej całkowitej, przekraczającej 7500 kg oraz w przyczepach o masie całkowitej, przekraczającej 3500 kg. Ma ono na celu zwiększenie widoczności w nocy, ciężkich i dużych pojazdów na drogach publicznych. Dodatkowo, ułatwia określenie gabarytów pojazdu. Oznakowanie wzbogaca system bezpieczeństwa na drogach, przyczyniając się do zmniejszenia liczby wypadków z udziałem samochodów ciężarowych.

Mgr inż. Jerzy Kownacki

Kierownik Zakładu Homologacji i Badań Pojazdów w Instytucie Transportu Samochodowego w Warszawie. W 1980 roku uzyskał stopień magistra inżyniera na Politechnice Warszawskiej w zakresie transportu - specjalność: eksploatacja i utrzymanie pojazdów. Absolwent studiów podyplomowych na Uniwersytecie Warszawskim - specjalność: lingwistyka stosowana.