Dział: Nauka, Badania - Z bagażem doświadczeń

Dział: Nauka, Badania

Patronat medialny: Instytut Transportu Samochodowego

Starzenie się społeczeństw krajów uprzemysłowionych ma charakter powszechny, szczególnie w krajach Unii Europejskiej, gdzie szacuje się, że w roku 2050 odsetek osób w wieku 50 i więcej lat będzie wynosił prawie 50% ogółu populacji.

Według szacunków ONZ do 2050 roku średnia życia wzrośnie z obecnych 68 do 76 lat, a w krajach wysoko rozwiniętych z 77 do 83 lat. Połowa z 2,5 mld przyrostu ludności w ciągu najbliższych 40 lat będzie w wieku powyżej 60 roku życia. Najszybszy będzie przyrost osób najstarszych, tj. powyżej 80 roku życia (obecnie w tej grupie wiekowej jest ok. 90 mln osób na świecie, w 2050 roku będzie ich powyżej 400 mln).

W Polsce te procesy będą następowały jeszcze szybciej i liczba osób w wieku emerytalnym ulegnie znacznemu powiększeniu już w 2030 roku. Starzenie się jest długim i skomplikowanym procesem, który postępuje przez całe życie. Proces ten jest uznawany za naturalne zjawisko związane z upływem lat i polega na obniżaniu się wraz z wiekiem biologicznej aktywności fizycznej, mentalnej i społecznej człowieka.

Starsi kierowcy w świetle badań
"Osoby starsze są obecnie najszybciej rosnąca grupą kierowców, zarówno

pod względem ich liczby, jak i liczby przejechanych kilometrów. W przyszłości będą oni odbywali więcej dłuższych podróży i częściej niż obecni kierowcy w starszym wieku. Dotyczy to szczególnie kobiet."- zwraca uwagę Maria Dąbrowska-Loranc z Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego Instytutu Transportu Samochodowego.

"Zmiany postępujące z wiekiem mogą nie mieć wpływu na codzienne życie, ale mają znaczenie dla kierowania pojazdem. Kierowcy muszą często podjąć od 8 do 12 decyzji na jeden kilometr, mając na to mniej niż pół sekundy. Oznacza to, że nawet niewielkie zmiany w zakresie wzroku, słuchu, zasięgu i siły ruchów, czasu reakcji i koncentracji uwagi mogą odegrać dużą rolę przy podejmowaniu decyzji w czasie kierowania pojazdem." - przekonuje Justyna Wacowska - Ślęzak z Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego ITS.

Główne problemy starszych kierowców, prowadzące do wypadku, mają związek z podzielnością uwagi, postrzeganiem, zawężeniem pola widzenia i słabą wrażliwością kontrastu, oceną odległości, czasem reakcji i koordynacją, słowem czynnikami psychomotorycznymi, które warunkują bezpieczne uczestnictwo w ruchu drogowym.

Emeryt jako kierowca
Uwypuklając te wszystkie czynniki, którym podlegają kierowcy w starszym wieku, należy dla przeciwwagi przywołać statystyki policyjne oraz wyniki międzynarodowych badań. Te zaś przychodzą w sukurs kierowcom emerytom. Okazuje się, że wzrost liczby aktywnych kierowców w starszym wieku ma nieznaczny wpływ na liczbę śmiertelnych wypadków, ale jest ściśle związany z liczbą wypadków, w wyniku których są ranni.

Starsi kierowcy są bezpieczniejsi niż kierowcy znajdujący się w innych grupach wiekowych, a pomimo różnych ograniczeń natury medycznej (nie obligatoryjnych) nie wykazują wysokiego ryzyka spowodowania wypadku drogowego. Języczkiem u wagi jest fakt, iż starsi kierowcy rekompensują braki w prowadzeniu pojazdów, wynikające z wieku redukcją prędkości, ograniczeniem jazdy w nocy, stosowaniem pasów bezpieczeństwa, niepiciem alkoholu przed jazdą, korzystaniem ze sprawdzonych tras, z lokalnych dróg z mniejszą liczbą skrzyżowań - wynika z danych Instytutu Transportu Samochodowego.

Profilaktyka
Mając świadomość zmian demograficznych i ich wpływu na strukturę wiekową kierujących, specjaliści postulują skrupulatne badania osób powyżej 80 roku życia, wieńczone egzaminem teoretycznym i praktycznym. Pozytywne zaliczenie takiego kursu skutkuje przedłużeniem uprawnień do kierowania pojazdem o dwa lata. Taką procedurę stosuje się choćby w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Z kolei w Niemczech, Holandii i krajach skandynawskich kierowcy seniorzy mają możliwość korzystania z dobrowolnych szkoleń w formie warsztatów, których celem jest aktualizacja wiedzy o przepisach bezpieczeństwa ruchu drogowego, wymiana doświadczeń i edukacja o zagrożeniach.

W Polsce prawo jazdy wydawane jest bezterminowo, a ponadto nie prowadzi się żadnych działań skierowanych do starszych kierowców. Jednak jest światełko w tunelu. Korzystając z doświadczeń innych krajów, w Instytucie Transportu Samochodowego opracowano pakiet edukacyjny pod nazwą "Kierowca 50+, przeznaczony do realizacji dla ośrodków szkolących kierowców kat. B (tzw. amatorów) i innych jednostek.

Wdrożenie projektu zapewnieni tej grupie kierowców jak najdłużej mobilność, bez stwarzania zagrożeń w ruchu drogowym, oraz pomoc w razie konieczności podjęcia decyzji o ograniczeniu lub całkowitym zaprzestaniu kierowania pojazdem.