Mandat z fotoradaru dużo wyższy, ale bez punktów. Kasa nie dla gmin

- Porządkujemy system fotoradarów, który wywołuje dzisiaj mnóstwo złych emocji i jest mocno krytykowany. Chcemy ujednolicić zasady karania kierowców za wykroczenia i ukrócić działalność zarobkową gmin, które przenośne fotoradary traktują jak maszynki do zarabiania pieniędzy. Ma być przede wszystkim bezpieczniej – mówi poseł PO Stanisław Żmijan, szef sejmowej komisji infrastruktury i jeden z autorów projektów ustaw, zmieniających przepisy dotyczące radarów.

Polski system fotoradarów dzieli się w tej chwili na dwie części. Główny Inspektorat Transportu Drogowego odpowiada za maszty stojące przy drogach oraz radary zamontowane w swoich nieoznakowanych radiowozach. Druga grupa to maszty i przenośne urządzenia należące do gmin. Używają ich strażnicy miejscy oraz gminni, wystawiają mandaty, a pieniądze z kar zasilają budżety samorządów.

Wystawianiem mandatów na podstawie zdjęć z fotoradarów GITD zajmuje się Centrum Automatycznego Nadzoru nad Ruchem Drogowym w Warszawie, do którego zdjęcia są wysyłane automatycznie po wykonaniu.

I GITD, i strażnicy ustalają najpierw kim jest właściciel samochodu lub motocykla i wysyłają do niego list z informacją o zarejestrowanym wykroczeniu. Karę może on wziąć na siebie albo wskazać osobę, która według niego w chwili popełnienia wykroczenia siedziała za kierownicą lub której powierzono samochód. Właściciel pojazdu lub kierowca przez niego wskazany (jeśli potwierdzi, że to on kierował) dostaje mandat i punkty karne. Można odmówić przyjęcia tego mandatu i pójść do sądu. Jest także możliwość odmowy wskazania kierowcy przez właściciela pojazdu, za co dostaje on maksymalnie 500 zł mandatu bez punktów karnych lub prosi o skierowanie sprawy do sądu.

Zdaniem posła Żmijana dzielenie fotoradarów na gminne oraz należące do GITD nie ma sensu.

– W kwestii rejestrowania wykroczeń przez gminy miażdżący jest raport Najwyższej Izby Kontroli. Nie pozostawia on złudzeń, samorządom nie chodzi o poprawę bezpieczeństwa, ale zarabianie na mandatach. Dlatego proponujemy, aby ich radary włączyć do systemu GITD – mówi poseł Żmijan.

W nowym systemie zdjęcia przy pomocy urządzeń stacjonarnych będą mogli robić tylko inspektorzy transportu drogowego. Z kolei uprawnienia do rejestracji wykroczeń w czasie jazdy i korzystania z fotoradarów przenośnych będzie miała tylko policja. Posłowie chcą, aby fotoradary zdemontować z nieoznakowanych samochodów ITD, które na drogach służą dopiero od roku.

– Poza tym inspektorzy nie będą karać punktami karnymi, takie uprawnienia utrzymają tylko policjanci – mówi poseł Żmijan.

Zapłacisz więcej

Mandat z fotoradaru będzie kierowany bezpośrednio do właściciela lub w przypadku auta wypożyczonego albo leasingowego – do użytkownika. Za wykroczenia zarejestrowane przez fotoradary nie będą jednak groziły punkty karne. Zmiany wprowadzane są po to, by system radarów mógł działać właściwie. W tej chwili wielu kierowców unika płacenia mandatów nie odpowiadając na pisma z GITD. Inspekcja nie ma czasu, aby kierować sprawy przeciwko nim do sądu. Jeśli jednak zamiast pisma do właściciela pojazdu będzie przychodził mandat, ściągalność kar będzie większa.

Zła wiadomość jest taka, że mandaty wystawiane na podstawie zdjęć z fotoradarów (a więc bez punktów karnych) były wyższe.

– Proponujemy, aby były one pochodnymi średniego wynagrodzenia podawanego przez Główny Urząd Statystyczny – mówi poseł Żmijan.

- Dodatkowo za czwarte i kolejne wykroczenie w roku kara będzie rosła o połowę i według dzisiejszych stawek wyniesie ok. 1000-1100 zł. Wszystkie pieniądze z mandatów zasila Krajowy Fundusz Drogowy, a nie budżety gmin – mówi poseł Żmijan.

Poselski projekt zmiany w przepisach został już podpisany przez wymaganą liczbę posłów i lada dzień trafi do Marszałka Sejmu. Autorzy chcą go skonsultować z policją, naukowcami i organizacjami kierowców. Zmiany chcieliby wprowadzić w połowie przyszłego roku.

Gminy obstają przy swoim

Przeciwne zmianom będą przede wszystkim samorządy, które stracą dodatkowe źródło dochodu. Np. w Jaśle decyzją władz miasta fotoradaru strażnicy używają od 2007 roku. W ubiegłym roku wartość mandatów nałożonych przez SM wyniosła tu 740 tys. zł, a wpływy zakładane na ten rok to 1,1 mln zł. Jak przekonuje szef jasielskich strażników, Ryszard Mastej, wpływy mają drugorzędne znaczenie.

– Działamy na rzecz bezpieczeństwa i są tego efekty. Kiedy kupowaliśmy radar, średnia prędkość wynosiła w mieście 80 km/h, a mandatów było kilkanaście tysięcy. Dziś kierowcy zwolnili do ok. 60 km/h, a liczba zdjęć spadła do ok. 6-7 tysięcy rocznie, z czego w ok. 1,5 tys. przypadków nie karzemy mandatami, ale wysyłamy pouczenia – przekonuje komendant Mastej.

W podobnym tonie wypowiada się Witold Wołczyk, rzecznik prezydenta Przemyśla. – Nasi strażnicy ustawiają radar wyłącznie w miejscach niebezpiecznych, wskazanych przez policję. Zabranie gminom uprawnień wpłynie negatywnie na poziom bezpieczeństwa – uważa W. Wołczyk.

Stawki mandatów proponowane przez posłów PO przy założeniu średniej pensji na poziomie 3770 zł brutto. Czwarte i kolejne wykroczenie w roku będzie podnosiło stawkę mandatu o połowę.
Przekroczenie prędkości - Stawka procentowo - Przybliżona wysokość
1-10 km/h - 1,5 proc. - 50 zł
11-20 km/h - 3 proc. - 100 zł
21-30 km/h - 5 proc. - 180 zł
31-40 km/h - 9 proc. - 330 zł
41-50 km/h - 14 proc. - 520 zł
Powyżej 51 km/h - 20 proc. - 750 zł

Bartosz Gubernat