Gwiazdka nie tylko z nieba

Producenci samochodów utrzymują, że oferują auta ekologiczne i bezpieczne. To przesada, ale w zakresie bezpieczeństwa zrobiono rzeczywiście bardzo dużo.

Bezpieczeństwo przestało być chwytem reklamowym Volvo, które pierwsze wprowadziło seryjne pasy bezpieczeństwa. Teraz już każdy producent stara się przekonać klientów, że wytwarza auta bezpieczne.

Bezpieczeństwo czynnie i bierne

Szeroko propagowane testy zderzeniowe sprawdzają przede wszystkim odporność struktury nadwozia samochodu na

odkształcenia spowodowane kolizją. Jest to tzw. bezpieczeństwo bierne. Należy jednak dążyć, by do kolizji w ogóle nie dochodziło, w czym pomagają sterowane elektronicznie układy wspomagające, stanowiące elementy bezpieczeństwa czynnego. Najbardziej rozpowszechnione to: układ ABS, który umożliwia kierowalność pojazdu podczas hamowania, ASR - zapobiega poślizgowi kół napędzanych, a najbardziej rozbudowany układ ESP samoczynnie stabilizuje tor jazdy. W Niemczech co drugi nowy samochód wyposażony

jest seryjnie w system ESP, we Francji - co piąty, we Włoszech - co ósmy, a w Wielkiej Brytanii - co dwunasty. Europejskie Stowarzyszenie Producentów Samochodów zobowiązało się, że od połowy 2004 r. wszystkie małe pojazdy sprzedawane w Unii Europejskiej będą wyposażone seryjnie w systemy ABS i

ASR. Jak na razie dotyczy to tzw. starych członków Unii.

Testy zderzeniowe

Zrzeszenie Euro-NCAP opracowało procedury testów zderzeniowych, którym poddaje wprowadzane na rynek nowe i zmodernizowane modele samochodów osobowych różnych segmentów rynkowych. Ich wyniki są publikowane w postaci liczby gwiazdek, na którą przelicza się uzyskiwane podczas prób punkty. Euro-NCAP to niezależne zrzeszenie europejskich organizacji rządowych i konsumenckich.

Pierwszy z testów polega na czołowym, niesymetrycznym najechaniu samochodu na odkształcalną, prostopadłościenną  przeszkodę znajdującą się po stronie kierowcy i przesuniętą o 40 procent w stosunku do osi symetrii pojazdu (tzw. offset). Odzwierciedla to warunki typowej kolizji dwóch nadjeżdżających z przeciwnych kierunków aut. Prędkość zderzenia wynosi 64 km/h. Wewnątrz badanego auta są

umieszczone cztery manekiny typu Hybrid III, dwa na przednich i dwa na tylnych siedzeniach. 

W drugim z testów samochód zostaje najechany z boku przez wózek o odkształcalnej części przedniej w kształcie prostopadłościanu. Prędkość wózka wynosi 50 km/h. Na miejscu kierowcy jest umieszczony manekin typu  EuroSID-1, z tyłu siedzą dwa manekiny odpowiadające wymiarami

dwójce dzieci. 

Trzeci test symuluje boczne uderzenie w słup, a jego wyniki stanowią miarę stopnia ochrony głowy kierowcy. Badane auto jest zamontowane na wózku, który najeżdża prostopadle na stalowy słup o średnicy 25,4 cm. Prędkość zderzenia wynosi

9 km/h. Jedyny manekin, typu EuroSID-1, jest zainstalowany za kierownicą.

Bezpieczeństwo pieszych

W testach Euro-NCAP sprawdza się też poziom bezpieczeństwa pieszych, padających ofiarą wypadków. Badaniu podlegają obrażenia nóg i głowy, zarówno osoby dorosłej, jak i dziecka, potrąconych przez samochód poruszający się z prędkością 40 km/h. Określa się charakterystyczne miejsca zetknięcia ciała ze

zderzakiem, pasem przednim, pokrywą silnika, szybą i słupkami. Uzyskane punkty przelicza się na gwiazdki.

Metodologię testów Euro-NCAP opracowano na podstawie długoletnich badań rzeczywistych wypadków. Manekiny odwzorowują budowę ludzkiego ciała, mają stalowy szkielet, aluminiową czaszkę i gumową skórę. Są to jednak skomplikowane aparaty badawcze z czujnikami przyspieszeń (akcelerometry) i odkształceń (tensometry). Do testów zderzeń czołowych służą manekiny Hybrid III, a bocznych EuroSID-1. Różnią się przede wszystkim konstrukcją klatki

piersiowej i zastosowanymi czujnikami, które mierzą odmienne siły i przyspieszenia. EuroSID-1 nie ma dłoni ani przedramion, a jego ręce kończą się na łokciach. Manekiny imitujące dzieci mają parametry odpowiadające budowie dziecka w wieku 18 i 36 miesięcy. Koszt jednego manekina wynosi ok. 100 tys. funtów szterlingów.

Propaganda bezpieczeństwa

Wyniki testów Euro-NCAP są często wykorzystywane w kampaniach reklamowych, jednak pomiary te należy traktować ze spokojem. Tak naprawdę bezpieczeństwa nie można zmierzyć. Z punktu widzenia producenta "samochód bezpieczny" to taki, który spełnia przewidziane prawem normy i przepisy w tym zakresie. Nie jest dziś problemem zaprojektowanie auta, które uzyska w teście Euro-NCAP 5 gwiazdek. W istniejących konstrukcjach pojazdów brakujący punkt do maksymalnej ilości gwiazdek można uzyskać przez dodanie lampki sygnalizującej zapięcie pasów bezpieczeństwa. A przecież dodanie lampki nie zmieniło struktury nadwozia pojazdu.

To dobrze, że samochody muszą spełniać coraz ostrzejsze normy w zakresie bezpieczeństwa biernego, czego dowodzą testy zderzeniowe. Coraz więcej oferowanych u nas nowych aut ma standardowo montowany układ ABS, co również cieszy. Nie warto jednak ulegać przekonaniu, że jedziemy samochodem bezpiecznym, gdyż takiego nie ma. Najważniejszym elementem wpływającym na bezpieczeństwo jest sam kierowca. 

Wyniki testów zderzeniowych organizacji Euro-NCAP:

 Źródło Euro-NCAP