Rozrząd - wymiana, napęd paskiem i łańcuchem. Poradnik

Rozrząd to jeden z najważniejszych mechanizmów w silniku. Aby czterosuwowy motor mógł pracować, muszą otwierać się zawory, które wpuszczają mieszankę paliwowo-powietrzną. Po pracy jaką wykonają, spaliny powinny wydostać się przez kolejne zawory.

Zobacz też: Hamulce - kiedy wymieniać klocki, tarcze i płyn - poradnik
Czas otwarcia poszczególnych zaworów jest ściśle określony i w autach odbywa się to poprzez pasek albo łańcuch rozrządu. Są to elementy, których zadaniem jest przekazywanie napędu z wału korbowego na wałki rozrządu. W starszych konstrukcjach były to tzw. laski popychacze - nie było bezpośredniego napędu na wałki.

Pasek a łańcuch

- Trzy czwarte obecnie jeżdżących po naszych drogach samochodów wyposażonych jest w paski rozrządu - mówi Robert Storonowicz, mechanik z Białegostoku. - Powody są proste: paski są tańsze, lżejsze i pracują znacznie ciszej, co jest istotne z punktu widzenia komfortu.**

Co do wytrzymałości paska i łańcucha, wszystko zależy od producenta auta. Są pojazdy, gdzie paski wytrzymują przebieg nawet 240 tysięcy kilometrów lub 10 lat. W znacznej większości samochodów okresy te są znacznie krótsze - najczęściej wynoszą 60 albo 90 tysięcy kilometrów. Im auto jest starsze, dobrze jest skracać te przebiegi. Łańcuchy czasami wytrzymują przez cały okres eksploatacji samochodu, choć wszystko zależy od danego modelu. Są takie, gdzie po kilkuset tysiącach kilometrów też zalecana jest ich wymiana wraz z kołami zębatymi. Częściej wymienia się elementy napinające oraz prowadzące łańcuch. 

Trzeba pilnować terminów

W przypadku rozrządu nie da się - tak jak przy innych elementach eksploatacyjnych samochodu - sprawdzić jego stanu. Nie jest tak, że wystarczy przyjechać do warsztatu, a mechanik oceni wzrokowo lub poprzez badanie, czy powinniśmy coś wymieniać. Należy po prostu trzymać się zaleceń producenta auta i co pewien czas być przygotowanym na taki wydatek.

W przeciwnym razie, bez żadnych sygnałów świadczących o zbliżających się problemach, ewentualna awaria często spowoduje koszty idące w tysiące złotych. W wielu starszych autach naprawa bywa wtedy w ogóle nieopłacalna. Remont kapitalny silnika to praktycznie wyrok śmierci dla samochodu.

Wymiana samego paska to nie wszystko. Obok niego jest jeszcze szereg innych elementów współpracujących:
- rolki prowadzące,
- uszczelniacze wałków rozrządu i wału korbowego,
- rolka napinająca.

Jeżeli pompa wody jest napędzana paskiem, przy wymianie należy sprawdzić i ją. Nierzadko zdarza się, że również ten element trzeba wymienić.

Uwaga na używane auta

Istotne jest, aby podczas wymiany rozrządu mechanik dokładnie obejrzał, czy z silnika nie ma żadnych wycieków oleju. To szczególnie istotne przy starszych, kilkunastoletnich autach, gdzie olej lubi się sączyć. Chodzi głównie o uszczelniacze wałków, ponieważ przeoczenie skutkuje szybszym zużyciem paska rozrządu. Dlatego też pracownicy serwisów podkreślają, że po zakupie używanego pojazdu trzeba w pierwszej kolejności wymienić rozrząd. Chyba, że od poprzedniego właściciela otrzymamy książkę serwisową z wpisaną datą takiej operacji i - to przede wszystkim - informacją, przy jakim przebiegu była robiona. Oczywiście inna możliwość to choćby okazanie ze strony sprzedającego faktury dotyczącej takiej usługi w serwisie.

Zobacz także: Suzuki Swift w naszym teście

Co prawda, mechanik oczywiście może spojrzeć, czy pasek jest w dobrym stanie. Tyle, że ładnie wyglądający na pierwszy rzut oka, może być faktycznie już na tyle zużyty, że pęknie zaraz po wyjechaniu z warsztatu. Żaden fachowiec nie zagwarantuje po oględzinach, że wszystko jest w porządku. Wymiana kompletu do napędu rozrządu kosztuje (części i robocizna) od około 300 zł w tanich autach. Skomplikowane konstrukcje silnikowe to znacznie wyższe koszty, wynoszące ponad 1000 czy 1500 zł.

Objawy awarii

Sęk w tym, że w przypadku rozrządu takich sygnałów praktycznie nie ma. Występują one niezwykle rzadko, np. w przypadku uszkodzenia którejś z rolek czy pompy wody, towarzyszy temu specyficzny dźwięk - wycie albo huczenie.

Nigdy na pych

Pamiętajmy, że uruchamianie samochodu w ten sposób, ma prawo skończyć się źle. W przypadku układów rozrządu, gdzie znajduje się pasek, może nastąpić przestawienie faz rozrządu lub - w skrajnym wypadku - zerwanie paska. To z kolei bezpośrednia przyczyna awarii, prowadzących nawet do remontu silnika. Niebezpieczeństwo jest znacznie mniejsze w przypadku łańcucha rozrządu.