Kto smaruje, ten jedzie

Smarowanie silnika to podstawa jego prawidłowej pracy. Na rynku dostępna jest szeroka gama olejów napędowych i wielu użytkowników samochodów zastanawia się, który wybrać.

Olej spełnia w silniku szereg ważnych funkcji. Najważniejszą z nich jest zmniejszenie sił tarcia, powstających w wyniku współpracy ruchomych części. Wprowadzenie warstwy oleju o odpowiedniej grubości, zwanej filmem olejowym, powoduje zmniejszenie tych sił i w efekcie zwiększenie sprawności silnika.

Nie mniej ważną funkcją oleju jest odprowadzenie ciepła, które w silniku wydziela się w nadmiarze. Chłodzenie niektórych części jednostki napędowej jest realizowane wyłącznie olejem.

Np. chłodzenie tłoka jest możliwe przez natrysk oleju na wewnętrzną część denka; nadmiar ciepła z łożysk turbosprężarki odbiera się przepływającym olejem.

Uszczelnianie tulei cylindrowej i poruszającego się w niej tłoka jest również realizowane olejem. Podczas pracy silnika następuje zużycie współpracujących części, co prowadzi do powstawania osadów i zanieczyszczeń. Olej pełni też funkcję myjącą, a zebrane w nim zanieczyszczenia znajdują się w stanie rozproszonym. Zanieczyszczenia te są następnie odkładane w filtrze.

Kolejną funkcją oleju jest przeciwdziałanie korozji, która powstaje w wyniku wysokiej temperatury i wilgoci oraz oddziaływania zanieczyszczeń, np. siarki zawartej w paliwie.

Syntetyczny czy mineralny?

Olej składa się z tzw. oleju bazowego oraz zestawu dodatków uszlachetniających.

W olejach mineralnych bazę stanowią wyodrębnione frakcje w procesie rafinacji ropy naftowej.

W olejach syntetycznych bazą są związki chemiczne o jednorodnej budowie, uzyskane w wyniku syntezy. Półsyntetyczne oleje bazowe to mieszanina olejów mineralnych i syntetycznych, zwykle w stosunku około 3 do 1.

Najściślej chronią tajemnicą producentów olejów jest skład i rodzaj dodatków uszlachetniających, których dodawanie w odpowiedniej ilości jest wynikiem wieloletnich analiz i prób. Dlatego producenci olejów nie polecają użytkownikom dodawana na własną rękę "dodatków" dostępnych w handlu.

Oleje syntetyczne powodują mniejsze opory wewnętrzne w mechanizmach silnika, co ma duże znaczenie w przypadku rozruchu jednostki napędowej w niskich temperaturach. Oleje te są też mniej wrażliwe na starzenie się, co pozwala na dłuższe przebiegi między wymianami. Jednak ich stosowanie w silnikach starszej generacji o znacznym przebiegu może prowadzić do rozszczelnienia silnika lub nawet do zatarcia na skutek wypłukania przez dodatki myjące odłożonych w trakcie długotrwałej eksploatacji szlamów, nagarów i laków.