Ksenony i bi-ksenony - na czym polega montaż i naprawa. Poradnik

Lampa ksenonowa wytwarza około 3200 lumenów pobierając 35 watów, podczas gdy lampa halogenowa wytwarza 1500 Lm pobierając 55 W. Ponadto lampa ksenonowa jest znacznie trwalsza niż lampa halogenowa, porównywalna do żywotności samochodu.

Początkowo reflektory ksenonowe były bardzo drogie i dlatego stanowiły one wyposażenie – najczęściej opcjonalne – w samochodach klasy wyższej. Obecnie tego typu urządzenia staniały i można je zamówić nawet do aut klasy miejskiej. Montuje je również wielu użytkowników samochodów używanych.

Trochę przepisów - montaż ksenonów tylko z homologacją

Jednak montaż ksenonów nie jest tylko prostą zamianą reflektorów. Ksenony muszą spełniać określone warunki, aby zostały dopuszczone do użytkowania.

Zgodnie z Regulaminem 48 EKG ONZ, obowiązującym również w Polsce, światła mijania w pojazdach mechanicznych poruszających się po drogach publicznych, posiadające źródło światła o strumieniu świetlnym większym niż 2000 Lm, takim jak światło ksenonowe, powinny być wyposażone w urządzenia czyszczące szybę reflektora posiadające homologację zgodna z Regulaminem 45 EKG ONZ. Ponadto reflektory ksenonowe muszą być wyposażone w system do automatycznego poziomowania.

Poza tym każda lampa homologowana jest do stosowania danego typu żarówki, a zmieniając ją na inną, homologację tę traci. Zestawy ksenonowe są homologowane do konkretnego modelu auta. Bez spryskiwaczy reflektorów i systemu samopoziomowania ksenonów nie wolno używać.

Zamontowanie zestawów ksenonowych bez elementów wyposażenia wymienionych wyżej, może być powodem zatrzymania dowodu rejestracyjnego w stacji diagnostycznej podczas okresowego przeglądu, lub w razie kontroli policji. Powoduje też zagrożenie, bo takie ksenony będą oślepiały innych kierowców.

Reflektory ksenonowe to tylko światła mijania

Podstawowym wyróżnikiem lamp ksenonowych jest barwa snopu światła – jest ona intensywnie śnieżnobiała. Ale aby lampy zaświeciły potrzebny jest cały zestaw urządzeń. Podstawowe elementy układu reflektorów ksenonowych to przetwornica prądu, zapłonnik i palnik ksenonowy. Zadaniem przetwornicy jest wytworzenie napięcia rzędu kilkunastu tysięcy voltów oraz dostarczenie prądu zmiennego o natężeniu ok. 85 amperów.

W palniku znajdują się elektrody otoczone mieszaniną gazów, głównie ksenonu. Świecenie powoduje wyładowanie elektryczne pomiędzy elektrodami w żarówce.

Elementem wykonawczym jest natomiast żarnik otoczony halogenem, którego zadaniem jest łączenie odparowanych cząstek wolframu z żarnika. Chodzi o to, żeby odparowany wolfram nie osadzał się na szkle osłaniającym żarnik, co spowodowałby jego zaczernienie.

Co ważne – lampy ksenonowe są tylko światłami mijania. Kiedy kierowca przełącza oświetlenie na światła drogowe, włączają się tradycyjne lampy halogenowe.

Reflektory bi-ksenonowe - światła mijania i drogowe

W nowoczesnych samochodach wyższej klasy częstym rozwiązaniem jest oświetlenie bi-xenonowe, czyli zarówno światła mijania jak i drogowe korzystają z technologii ksenonowej.

W praktyce, ze względu na konieczność możliwości szybkiego uruchomienia świateł drogowych realizowane jest to przez jeden palnik, który zapala się wraz z światłami mijania, a światła drogowe uruchamiane są przez zmianę zespołu optycznego wewnątrz reflektora, np. poprzez zmianę przesłony lub ruch palnika.

Są już jednak palniki ksenonowe wyposażone w specjalny elektromagnes, który sprawia, że rurka z bańką świecącego gazu przesuwa się. Gdy włączone są światła mijania jest dalej od odbłyśnika i światło jest rozproszone, a w momencie uruchomienia świateł drogowych, rurka wsuwa się do palnika, zmieniając ogniskową (skupiając bardziej światło).

Dzięki reflektorom bi-ksenonowym kierowca ma znacznie lepszą widoczność, zarówno kiedy działają one jako światła mijania, jak i jako światła drogowe (większy zasięg snopu światła).

REKLAMA

Zestawy ksenonowe do montażu poza fabryką

Lampy ksenonowe można też zamontować w samochodach, które fabrycznie nie posiadały ich na wyposażeniu. Oczywiście nie wystarczy wymienić samych żarówek. Konieczny jest montaż całego zestawu składającego się z żarnika, przetwornicy, okablowania, siłownika samomopoziomującego i spryskiwacza reflektorów. Musi być to zestaw homologowany do danego modelu auta.

Tymczasem w handlu, szczególnie i internecie, oferowane są przede wszystkim zestawy składające się tylko z przetwornic, żarówek i okablowania. Żarniki bez układu poziomowania nie będą świecić w tym kierunku, w którym powinny, w przypadku zabrudzenia reflektorów światło będzie gorsze niż w przypadku klasycznych halogenów.

Samochodu z lampami ksenonowymi bez samopoziomowania i spryskiwaczy mogą nie przejść przeglądu rejestracyjnego. Kierowca takiego pojazdu może mieć też kłopoty w przypadku kontroli drogowej.

Jednak jak się dowiedzieliśmy w kilku sklepach handlujących zestawami ksenonowymi, taki asortyment jest nadal kupowany, choć zainteresowaniem cieszą się głównie poszczególne elementy, np. same żarniki lub same przetwornice. Wynika to z faktu, że takie części są kupowane jako elementy zamienne podzespołów, które uległy uszkodzeniu. Ale część kierowców nadal montuje niepełne zestawy za 200-500 zł narażając się na problemy podczas przeglądu i dodatkowe koszty

Ksenony i bi-ksenony - ile to kosztuje?

Rozpatrując koszty montażu ksenonów lub bi-ksenonów, trzeba brać pod uwagę zestaw pełny, czyli taki z układem samopoziomowania i spryskiwaczami oraz żarnikami, przetwornicą i drobnym osprzętem.

Ceny takiego zestawu wraz z montażem rozpoczynają się od kwoty 1000-1500 zł i mogą dojść do 3000 zł. Czyli jest to koszt porównywalny z wyposażeniem nowego auta w reflektory ksenonowe na etapie składania zamówienia u dealera.

Zalety i wady ksenonów

Podstawową zaletę lamp ksenonowych już wymieniliśmy – jest nią lepsze oświetlenie drogi i wydłużenie zasięgu światła. Ważna jest również trwałość żarników, która dochodzi do 200 tys. km przebiegu samochodu.

Ponadto sam żarnik zużywa znacznie mniej energii elektrycznej niż tradycyjna żarówka, co przyczynia się do mniejszego zużycia paliwa (mniej obciążony jest alternator).

Wreszcie żarnik nie nagrzewa się też w takim stopniu, jak zwykła żarówka halogenowa, co oznacza, że nie odkształca się szyba reflektora.

Natomiast główną wadą ksenonów jest wysoki koszt serwisu. Sam żarnik kosztuje średnio 150-200 zł. A ponieważ należy je wymieniać parami, to w przypadku uszkodzenia takiego elementu czeka nas wydatek przynajmniej 300 zł.

Pocieszeniem jest to, że żarniki mają długą trwałość, ale jeśli ktoś kupuje używane auto z przebiegiem kilkuset tysięcy kilometrów wyposażone w ksenony, to awaria żarników jest bardzo prawdopodobna.

W samochodach z dużym przebiegiem zdarzają się również poluzowanie odbłyśników (podczas jazdy snop światła drga) lub wręcz ulegają one zmatowieniu.

Niektórzy, jako wadę ksenonów, wskazują, że po włączeniu świateł żarnik świeci pełnym blaskiem po 2-3 sekundach.

Zdaniem eksperta
Piotr Gładysz, xenony.pl z Konikowa koło Koszalina:
- Reflektory ksenonowe i bi-ksenonowe bez wątpienia polepszają pole widzenia kierowcy, a tym samym przyczyniają się do większego bezpieczeństwa na drodze. Problem jednak w tym, że wielu kierowców montuje samodzielnie zestawy kupowane w przypadkowych miejscach. Później snop światła zamiast oświetlać drogę, oślepia kierowców nadjeżdżających z przeciwka. Dwa, trzy lata temu wzięcie miały tanie chińskie zestawy, które nie trzymały żadnych norm technicznych. Spotykamy się również z taką sytuacją, że ktoś za stosunkowo nieduże pieniądze kupuje używane auto z dużym przebiegiem, wyposażone w ksenony. A potem nie stać go na serwisowanie tych ksenonów, bo nie spodziewał się, że jeden żarnik może kosztować kilkaset złotych.

Wojciech Frelichowski