Jak zdobyć prawko

Co trzeba zrobić, by móc zdobyć uprawnienia do kierowania samochodem? Czego się spodziewać na egzaminie i jak bardzo kurs na prawo jazdy zmienił się w stosunku do tego, o jakim opowiadają kierowcy zdający egzaminy przed laty?

Dla pełnoletnich

Dokumentem stwierdzającym uprawnienie do kierowania samochodem jest prawo jazdy określonej kategorii (najbardziej popularna jest kategoria B, uprawniająca do prowadzenia auta o masie całkowitej do 3,5 tony oraz ciągnika). Dawniej o pozwolenie można się było ubiegać już od siedemnastego roku życia. Jednak kilka lat temu przepisy się zmieniły - kurs na  prawo jazdy możesz rozpocząć na trzy miesiące przed osiemnastymi urodzinami, ale do egzaminu będziesz mógł przystąpić dopiero po uzyskaniu pełnoletności.

WAŻNE: Aby przystąpić do egzaminu na prawo jazdy, musisz posiadać dowód osobisty! Jeśli więc chcesz zdawać egzamin tuż po 18. urodzinach, wyrób sobie dowód tymczasowy - ważny przez pięć lat. Jeśli jeszcze nie posiadasz takiego dokumentu, powinieneś mieć ze sobą dokument potwierdzający złożenie wniosku o wydanie dowodu osobistego.

Być może twoja starsza siostra jeździ samochodem już od siedemnastego roku życia, a tata nawet od szesnastego. Niestety, przepisy się zmieniły i ty będziesz musiał poczekać do pełnoletności.

Średnio raz w roku na forum parlamentu pojawia się pomysł, aby ten wiek obniżyć. W ciągu ostatnich trzech lat poważnie rozpatrywana była propozycja, żeby dokument uprawniający do prowadzenia samochodu mógł posiadać nawet szesnastolatek, pod warunkiem jednak, że przez rok będzie prowadził auto tylko w obecności osoby dorosłej posiadającej prawo jazdy.

Ostatnio pojawiły się także głosy postulujące, żeby osoba, która ukończyła 16 lat, mogła zdobyć prawo jazdy i prowadzić samochód bez kontroli innego kierowcy, pod warunkiem jednak, że uzyska na to zgodę swoich rodziców.

Na razie jednak obydwie propozycje nie wy­szły poza etap pomysłu. Niewykluczone, że władze państwo­we zno­welizują przepisy dotyczące praw jazdy, obniżając wiek kandydatów, jednak na pewno nie nastąpi to w najbliższym czasie. Specjaliści z ośrodków egzaminacyjnych zgodnie twierdzą, że gdyby taka zmiana była planowana na najbliższy rok, oni już mieliby informację o wprowadzeniu takich planów w życie. A więc na razie musisz poczekać do pełnoletności.

Wybierz kurs

1. Zapisz się na kurs. Zanim jednak to zrobisz, a najpóźniej na samym początku szkolenia, uzyskaj zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do prowadzenia pojazdów (wydaje je lekarz uprawniony do przeprowadzania badań kierowców).

2. Po zakończeniu kursu czekają cię egzaminy wewnętrzne w  wybranym przez ciebie wojewódzkim ośrodku ruchu drogowego.

3. Jeśli uda ci się pomyślnie zdać egzaminy, zostaną przed to­bą już tylko formalności. Oś­ro­dek ruchu drogowego w ciągu trzech dni od daty egzaminu przesyła komplet dokumentów do wydziału komunikacji w urzędzie lub starostwie, zgodnie - uwaga - z two­im stałym adresem zameldowania. Mniej więcej po trzech tygodniach twoje prawo jazdy będzie gotowe. Aby je otrzymać, musisz zapłacić 71 zł. Od kilku lat nie musisz sam stawiać się w urzędzie, by je otrzymać - na twoją prośbę urząd może je wysłać listem poleconym.

Gdzie się uczyć

W internecie, książce telefonicznej czy w prasie znajdziesz dziesiątki ofert zamieszczanych przez ośrodki kształcenia kierowców, czyli po prostu szkoły nauki jazdy. Możesz skorzystać z propozycji każdej z nich na terenie całego kraju. Warto wybrać szkołę w mieście, w którym będziesz zdawał egzamin. Jazda po znanych trasach to duże ułatwienie. Innym kryterium doboru szkoły może być cena.

Wybierając szkołę, postaraj się także dowiedzieć, jaki ona ma poziom zdawalności egzaminów, czyli ilu kursantów pomyślnie zdaje testy za pierwszym razem. Takich informacji udzielą ci w sekretariacie ośrodka.

Ile kosztuje nauka

W zależności od tego, czy będziesz się uczył w dużym mieście, czyli drogim, czy w mniejszej miejscowości - zazwyczaj tańszej - a także od samej szkoły, za kurs zapłacisz około 1,4-1,8 tys. zł. Warto jednak dobrze poszukać, bo zdarzają się promocje, które pozwolą ci oszczędzić nawet 200-400 zł.

Jednak zapłacić będziesz musiał nie tylko za naukę:

- egzamin teoretyczny do niedawna kosztował 20 zł, teraz 22 zł;

- egzamin praktyczny dla kandydatów na prawo jazdy kat. B kosztuje 112 zł (podrożał o prawie 50 zł). Warto o tym pamiętać, bo tyle zapłacisz za każdą powtórkę. Jeśli na ten sam dzień ustaliłeś termin egzaminu teoretycznego i praktycznego, a zdarzy ci się, że oblejesz teorię, za egzamin praktyczny (do którego nie podejdziesz) i tak będziesz musiał zapłacić, ale tylko 50 proc.;

- opłata za wydanie dokumentu wynosi 71 zł.

Nowe zasady egzaminów

Co prawda zmiany dotyczące egzaminowania przyszłych kierowców weszły w życie już w ubiegłym roku, jednak wiele osób wciąż o nich nie słyszało. O czym powinieneś wiedzieć, zanim pójdziesz na kurs, a potem na egzamin:

- W myśl aktualnych przepisów przebieg twojego egzaminu musi być zarejestrowany przez kamerę. Przez 14 dni nagranie jest przechowywane w ośrodku egzaminacyjnym. W tym czasie możesz złożyć skargę lub odwołanie od przebiegu egzaminu. Skargę składa się do  urzędu marszałkowskiego za pośrednictwem dyrektora ośrodka ruchu drogowego w danym województwie, który ma obowiązek przygotować i przesłać z odwołaniem wyjaśnienia egzaminatora, płytę DVD z nagranym przebiegiem egzaminu oraz opinią egzaminatora nadzorującego.

- Za kierownicą samochodu spędzisz nie 25 min, jak twoi koledzy, którzy uczyli się jeździć np. jeszcze rok temu, ale 40 min.

- Będziesz też musiał parkować w ruchu miejskim, a nie jak do tej pory na placu manewrowym.

- Na tzw. placyku pozostały do wykonania tylko dwa manewry: jazda przodem i tyłem po łuku - tzw. rękaw, którego szerokość została zwiększo-na z 2,5 do 3 m - oraz jazda pod górkę, czyli ruszanie z ręcznego hamulca.

- Ostatnią nowością dotyczącą egzaminu teoretycznego są nowe pytania dotyczące pierwszej pomocy oraz używania świateł mijania. Te pierwsze wynikają z dużego nacisku, który poprzez nowe przepisy Ministerstwo Transportu kładzie na bezpieczeństwo jazdy (dlatego też na kursie pierwszej pomocy będziesz uczył się nie 45 min, jak było poprzednio, tylko 180 min). Druga nowość jest wynikiem zmiany przepisów dotyczących świateł mijania. W tej chwili kierowca ma obowiązek jeździć na włączonych światłach przez cały rok, o każdej porze dnia.

- W systemie szkoleniowym poza zwiększoną liczbą godzin zajęć z pierwszej pomocy pojawiły się też inne zmiany. Przede wszystkim wzrosła liczba zajęć praktycznych z 20 do 30. Poza tym wyodrębnione zostały 4 godziny na naukę jazdy z prędkością większą niż 70 km na godzinę - czyli poza terenem zabudowanym lub na drogach szybkiego ruchu. Każdy z kursantów będzie też musiał spędzić dwie godziny na prowadzeniu auta w godzinach nocnych.

Co z poprawką?

Jeśli nie zdasz egzaminu, musisz zapłacić za poprawkowy i po przedstawieniu potwierdzenia wpłaty, możesz ustalić kolejny termin.

Od dnia uzyskania pozytywnego wyniku z teoretycznej części egzaminu masz 6 miesięcy na zdanie części praktycznej. Gdybyś z jakichś powodów nie zdążył w tym czasie, będziesz musiał ponownie zdawać egzamin teoretyczny.

Jeśli nie zdasz po raz trzeci, będziesz musiał przejść szkolenie dodatkowe, co oznacza konieczność wykupienia pięciu dodatkowych jazd. Pamiętaj, że nawet jeśli zdałeś placyk, a oblałeś jazdę w mieście, na egzaminie poprawkowym czeka cię ponowny sprawdzian zarówno na placu manewrowym, jak i w normalnym ruchu miejskim.

Przełóż testy

Jeśli z jakiegoś powodu nie mogłeś pojawić się na egzaminie - nie licz, że dostaniesz z powrotem całą kwotę opłaty egzaminacyjnej. Nie jest to kara pieniężna dla spóźnialskich, tylko pobranie należności za przygotowanie do egzaminu. Ta bezzwrotna opłata wynosi 50 proc. ceny za egzamin. Jednak gdy na tydzień przed terminem testu wiesz, że z jakiegoś powodu nie będziesz mógł się na nim stawić, bez żadnych konsekwencji możesz ten termin przesunąć i nie poniesiesz z tego tytułu żadnych kosztów.

W uzasadnionych przypadkach, np. z powodu obłożnej choroby, egzamin można przełożyć na jeden dzień przed jego terminem, również bez straty finansowej.

Będą zmiany

Obecne przepisy dotyczące prawa jazdy przez najbliższe kilka, może nawet kilkanaście miesięcy nie powinny się zmienić. Ale jak się nieoficjalnie dowiedzieliśmy w urzędach wydających prawa jazdy i ośrodkach szkolenia kierowców, już są plany wprowadzenia pewnych nowości w szkoleniach kierowców.

1. W niedalekiej przyszłości mogą się pojawić obowiązkowe badania psychologiczne dla kandydatów na kierowców. Obecnie, żeby uzyskać dokument, musisz jedynie przejść badania lekarskie, odbyć kurs i zdać egzamin. Być może już niedługo będziesz musiał również uzyskać pozytywną opinię psychologa. Zdaniem naszych rozmówców ten przepis nie jest żadną przesadą. Poziom agresji wśród kierowców, a szczególnie kierowców młodych, jest bowiem bardzo wysoki, a to stanowi bezpośrednie zagrożenie dla bezpieczeństwa w ruchu.

2. Na tylną szybę samochodów młodych kierowców ma również wrócić zielony listek. Jeszcze dziesięć lat temu większość kierowców nowicjuszy przyklejała na szybę ten znaczek, by inni uczestnicy ruchu drogowego wiedzieli, że mają do czynienia z niedoświadczonym kierowcą. W tej chwili zwyczaj ten zanikł całkowicie, ale ma powrócić, i to być może jako obowiązek.

3. Być może zostaną też wprowadzone zmiany obniżające wiek wydawania prawa jazdy. Nasi informatorzy twierdzą, że najbardziej prawdopodobna jest opcja obowiązująca m.in. we Francji. Oznacza to, że uprawnienia do prowadzenia auta będzie mógł uzyskać 16- lub 17-latek, ale do uzyskania pełnoletności będzie mógł prowadzić samochód tylko w towarzystwie bardziej doświadczonego kierowcy. O takich planach słyszymy w Polsce co jakiś czas od kilku lat . Jeśli taki przepis rzeczywiście wejdzie w życie (co prawdopodobnie nastąpi w 2009 r.), niepełnoletni kandydat na kierowcę będzie musiał przejść kurs rozszerzony (ze zwiększoną liczbą godzin zajęć praktycznych), a podczas dwuletniego okresu próbnego będzie zobowiązany spełnić określone warunki:

- odbyć praktyczne szkolenie w zakresie zagrożeń w ruchu drogowym oraz kurs dokształcający w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego;

- powinien używać oznakowanego pojazdu (zielony listek);

- nie będzie mógł podejmować pracy zarobkowej w charakterze kierowcy ani prowadzić działalności gospodarczej polegającej na przewozie osób lub rzeczy;

- nie będzie mógł przekraczać prędkości 50 km/godz. na obszarze zabudowanym (dotyczy jazdy w nocy i na drogach, na których dopuszczalna prędkość podwyższona jest za pomocą znaków drogowych) i 80 km/godz. poza obszarem zabudowanym.

Podczas okresu próbnego kierowca tylko raz będzie mógł popełnić wykroczenie przeciwko bezpieczeństwu w ruchu drogowym. Otrzyma wówczas list ostrzegawczy. Przy drugim wykroczeniu okres próbny zostanie wydłużony.

4. Kolejna przewidywana zmiana dotyczy samego egzaminu. Podczas części praktycznej egzaminowany będzie musiał zademonstrować swoje umiejętności nie tylko w jeździe po mieście, ale również poza terenem zabudowanym.

5. Zaostrzeniu prawdopodobnie ulegną przepisy dotyczące osób łamiących prawo drogo­we. W tej chwili kierowca, który zgromadzi 24 punkty karne, kierowany jest na egzamin sprawdzający. W myśl projektowanej zmiany będzie musiał zaczynać od kursu reedukacyjnego. Jeśli natomiast 24 punkty zbierze kierowca, który już raz był na taki kurs skierowany - straci prawo jazdy i aby uzyskać nowe będzie musiał spełnić wszystkie warunki stawiane przed osobą, która po raz pierwszy stara się o ten dokument.

6. Zdaniem naszych informatorów już niedługo na egzaminach na prawo jazdy mogą pojawić się tajni obserwatorzy, którzy wyrywkowo, z użyciem np. kamer, będą kontrolować m.in. przygotowania do egzaminu. Ten zapis ma przede wszystkim maksymalnie zminimalizować element korupcji.

7. Według naszych źródeł wszystkie planowane zmiany pociągną za sobą jeszcze jedną - wzrost ceny kursu i egzaminu, nawet o 25 proc.

Wymień prawo jazdy na nowe

Co mają zrobić osoby, które mimo że termin obowiązkowej wymiany starych praw jazdy na nowe minął dawno temu, nadal posługują się starym dokumentem?

Obowiązek wymiany dotyczy jedy­nie tych osób, które faktycznie chcą prowadzić samochód, a nie tylko posiadają prawo jazdy, ale z niego nie korzystają.

Jeśli chcesz wymienić dokument, powinieneś jak najszybciej zgłosić się do odpowiedniego wydziału swojego urzędu miasta lub gminy. Należy przynieść ze sobą zdjęcie, stare prawo jazdy i 71 zł na opłatę skarbową. We wniosku o zmianę dokumentu, w miejscu, w którym jest pytanie o przyczynę złożenia podania, należy wpisać: "Wynikający z ustawy obowiązek wymiany starego dokumentu na nowy".

Ważny jest każdy dokument plastikowy. Obowiązkowej wymianie podlegają tylko książeczki. Najnowszy dokument, w związku z naszym wejściem do Unii Europejskiej, ma symbol unijny, czyli błękitne tło z gwiazdkami. Są też na nim dwa zdjęcia, a nie jedno. Ale są to tylko zmiany techniczne.

Na wydanie prawa jazdy nie będziesz musiał zbyt długo czekać. Jeśli dopiero zdałeś egzaminy, to w ciągu dwóch dni od dnia egzaminu dostajesz z ośrodka egzaminacyjnego wszystkie potrzebne dokumenty. Zazwyczaj prawo jazdy jest gotowe w ciągu dziesięciu dni, a nawet tygodnia. Nie ma jednak potrzeby dzwonienia do urzędu lub przyjeżdżania, by się przekonać, czy dokument jest już do odebrania. Wystarczy wejść na stronę internetową Pojazd.pwpw.pl, znaleźć zakładkę Prawo jazdy i tam można sprawdzić, czy dokument już na ciebie czeka.

Stan przygotowania prawa jazdy można sprawdzić także bezpośred­nio na stronach WWW wielu urzędów miejskich.

Żeby otrzymać nowe prawo jazdy, kierowca musi tylko uiścić opłatę. Sam dokument dostanie listem poleconym prosto do domu.

Kategorie prawa jazdy

A - motocykl.

A1 - motocykl o pojemności skokowej silnika nieprzekra­czającej 125 cm sześc. i mocy nie przekraczającej 11 kW.

B:

1. Samochód o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekra­czającej 3,5 t, z wyjątkiem autobusu lub motocykla

2. Auto z przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej masy własnej samochodu, o ile ich łączna dopuszczalna masa całkowita nie przekracza 3,5 t

3. Ciągnik rolniczy lub pojazd wolnobieżny.

B1 - trójkołowy lub czterokołowy pojazd samochodowy o masie własnej nieprzekra­czającej 550 kg, z wyjątkiem motocykla.

C - samochód, a także ciągnik rolniczy lub pojazd wolnobieżny o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t, z wyjątkiem autobusu.

C1 - samochód, a także ciągnik rolniczy lub pojazd wolnobieżny o dopuszczalnej masie całkowitej przekra­czającej 3,5 t i nieprzekra­czającej 7,5 t, z wyjątkiem autobusu.

D - autobus, ciągnik rolniczy lub pojazd wolnobieżny.

D1 - autobus przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu nie więcej niż 17 osób łącznie z kierowcą, a także ciągnik rolniczy lub pojazd wolnobieżny.

T - ciągnik rolniczy z przy­czepą (przyczepami) lub pojazd wolnobieżny.

B+E, C+E lub D+E - samochód, określony odpowiednio w kategorii B, C lub D, łącznie z przyczepą.

C1+E - samochód określony w kategorii C1 z przyczepą, o łącznej dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 12 t.

D1+E - samochód określony w kategorii D1 z przyczepą.

Ważne adresy internetowe

- Państwowa Wytwórnia Papierów Wartościowych: tu sprawdzisz, czy twoje prawo jazdy (lub dowód rejestracyjny samochodu) jest gotowe do odbioru w urzędzie.http://pojazd.pwpw.pl

- Wojewódzkie Ośrodki Ruchu Drogowego: Lista wszystkich WORD w kraju. http://www.wordy.pl

Tyle zapłacisz, aby przystąpić do egzaminów na prawo jazdy (w zł)

Tyle zapłacisz, za ponowne przystąpienie do egzaminu (w zł)

(w przypadku negatywnego wyniku)