Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Dział: Nauka, Badania - Wypadek drogowy – i co dalej?

Monika Ucińska
Patronat działu: ITS
Patronat działu: ITS
Patronat: ITS. Każdego roku na polskich drogach ginie ok. 4 tysięcy osób, a ok. 50 tysięcy osób zostaje rannych. Po wypadku zazwyczaj osoby w nim uczestniczące oraz ich rodziny pozostawione są same sobie z problemami natury formalno-prawnej, ekonomicznej i przede wszystkim zdrowotnej.
Patronat działu: ITS
Patronat działu: ITS

Dział: Nauka, Badania

Patronat: ITS

Wypadek drogowy jest sytuacją silnie traumatyczną, a konsekwencje kilkusekundowego zdarzenia mogą trwać wiele miesięcy, a czasem nawet całe życie. Dla wielu uczestników wypadków drogowych uraz oraz trudności psychiczne, jakich doznają, mogą zaburzać ich normalne funkcjonowanie. Doświadczają bowiem trudności w wielu obszarach życia - zawodowym, społecznym i przede wszystkim interpersonalnym.

Stres po wypadku
Badania wskazują, że 10-25% ofiar ciężkich wypadków doświadcza zespołu stresu pourazowego (PTSD - Posttraumatic Stress Disorder), choć u ponad 50% zaburzenie to po pewnym czasie mija. Na ten rodzaj stresu nie możemy się przygotować, bo pojawia się nagle, nieoczekiwanie. To odróżnia go od stresu codziennego, np. wywołanego zdawaniem egzaminu.

Czym jest PTSD? Jest to szereg objawów i dolegliwości fizycznych i

Fot: ITS
Fot: ITS

psychicznych. Podstawowym kryterium jego rozpoznania jest silny strach w reakcji na zagrażającą życiu sytuację. Mogą pojawiać się inne charakterystyczne objawy. Wypadek często powraca uporczywie we wspomnieniach, nie można uwolnić się od myśli o nim. Koszmar powraca w snach. Ofiara unika jakichkolwiek skojarzeń z traumatycznym wydarzeniem. Traci też zainteresowanie obszarami, które kiedyś były dla niej ważne. Istnieje ryzyko wystąpienia depresji, zaburzeń lękowych, zaburzeń osobowości, a niekiedy i samobójstw. Niebezpieczeństwem są pojawiające się tzw. zachowania ucieczkowe, czyli częste sięganie po używki, w tym alkohol, narkotyki i leki.

Cierpią ofiary i sprawcy
Przyjmuje się, że im większe zagrożenie zdrowia i życia niósł za sobą wypadek, im większe straty materialne zostały poniesione, tym większe mogą być zaburzenia w obszarze zdrowia psychicznego. Poważniejsze i bardziej trwałe psychiczne następstwa występują u osób, które nie zawiniły wypadkowi w porównaniu ze sprawcami. Jednakże i sprawcy wypadków doświadczają psychicznych konsekwencji.

Badania pokazują, iż PTSD rozwija się u około 45% sprawców wypadków, w których ktoś poniósł śmierć. Większość sprawców czuje się odpowiedzialna za wypadek. Jednak istnieje odsetek osób, które winę przypisują niesprzyjającym okolicznościom, złej pogodzie, innym uczestnikom ruchu, bądź zwyczajnie pechowi. Jedne z badań wskazują, iż większe poczucie winy i silniejsze PTSD występuje u tych sprawców, którzy uważali wymierzoną karę za zbyt łagodną.

Monika Ucińska, psycholog transportu, p.o. kierownika Zakładu Psychologii Transportu i Fizjologii ITSFot: ITS
Monika Ucińska, psycholog transportu, p.o. kierownika Zakładu Psychologii Transportu i Fizjologii ITSFot: ITS

Wypadek powoduje nie tylko zmiany w psychice jego uczestników, ale także w późniejszym zachowaniu na drodze. Zauważa się ostrożniejszą jazdę, zwracanie większej uwagi na innych użytkowników drogi. W wielu przypadkach uczestnicy nie kierują pojazdem (np. na skutek utraty prawa jazdy lub obrażeń) oraz wykazują lęk przejawiający się w unikaniu miejsca wypadku, dróg szybkiego ruchu, czy jazdy dla przyjemności.

Dokąd po pomoc
Nie u każdego uczestnika traumatycznego przeżycia rozwija się zespół stresu pourazowego. Wiele zależy od indywidualnych cech danej osoby, jej siły psychicznej, ale także od rodzaju samego zdarzenia.

W Polsce kierowcy, którzy uczestniczyli w poważnym wypadku drogowym, zdecydowanie za rzadko korzystają z pomocy psychologa. Zadaniem psychologów jest pomóc w powrocie do normalnego funkcjonowania, w tym także w charakterze uczestnika w ruchu drogowym. Pomocy można szukać w poradniach zdrowia psychicznego, które znajdują się na terenie całego kraju, w stowarzyszeniach, czy fundacjach, które zajmują się udzielaniem pomocy ofiarom wypadków drogowych oraz w Centrach Interwencji Kryzysowej.

Co to jest PTSD
PTSD (Posttraumatic Stress Disorder) to szereg objawów i dolegliwości fizycznych i psychicznych. Mogą pojawiać się inne charakterystyczne objawy:
1    Zdarzenie często powraca uporczywie we wspomnieniach
2    Ofiara nie może się uwolnić od myśli o nim
3    Może mieć wrażenie, że znów widzi te sytuacje, słyszy huk, krzyk
4    Reaguje jakby zdarzenie traumatyczne wciąż trwało, albo dopiero się wydarzyło
5    Koszmar powraca we snach
6    Ofiara unika jakichkolwiek skojarzeń z traumatycznym wydarzeniem
7    W kontakcie z innymi doświadcza izolacji, następują zmiany w relacjach z innymi
8    Ofiara nie jest wstanie przypomnieć sobie tego, co wywołało uraz
9    Traci się zainteresowanie obszarami, które kiedyś były ważne
10    Skutki psychofizyczne, rozwój chorób współwystępujących, ryzyko depresji, zaburzeń lękowych i psychotycznych, ryzyko zaburzeń osobowości, uzależnień, samobójstw.

Wypadek powoduje nie tylko zmiany w psychice jego uczestników, ale także w późniejszym zachowaniu na drodze. Zauważa się ostrożniejszą jazdę, zwracanie większej uwagi na innych użytkowników drogi, oraz częstą zmianę samochodów na bezpieczniejsze, można mówić o fobii (Quinn, 1999). W wielu przypadkach uczestnicy nie kierują pojazdem oraz wykazują lęk, przejawiający się w unikaniu: miejsca wypadku, dróg szybkiego ruchu, jazdy dla przyjemności. Obserwuje się niechęć do kierowania pojazdem.

od 12 lat
Wideo

Stop agresji drogowej. Film policji ze Starogardu Gdańskiego

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na motofakty.pl Motofakty