Czytelniejsze zasady likwidacji szkód

Zdarza się, że ubezpieczyciele inaczej wyceniają szkody w aucie wtedy, gdy płacą za naprawę, a inaczej wtedy, gdy szkodę chcą zakwalifikować całkowitą. Z punktu widzenia towarzystwa bardziej opłacalne jest likwidowanie szkody jako całkowitej, stąd typowe nieprawidłowości w rozliczaniu szkody z komunikacyjnego ubezpieczenia OC to zawyżanie kosztów naprawy auta przy wycenie, stosowanie w przypadku starszych samochodów maksymalnych stawek serwisowych i cen części od dilera czy obniżanie wartości auta przed wypadkiem.

Z kolei kiedy szkoda rozliczania już jest jako częściowa, to wypłacone odszkodowanie nie zawsze wystarcza na doprowadzenie pojazdu do stanu sprzed szkody.

Wytyczne KNF dotyczące likwidacji szkód komunikacyjnych odnoszą się też do tych problemów.

Szkoda częściowa

W ubezpieczeniu OC o szkodzie częściowej można mówić wtedy, gdy uszkodzony pojazd nadaje się do naprawy, a przewidywane koszty naprawy samochodu nie przekraczają jego wartości rynkowej sprzed powstania szkody. W wytycznej nr 15 KNF jasno określa, że w przypadku wystąpienia szkody częściowej zakład ubezpieczeń powinien ustalić świadczenie z umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów w wartości, które zapewni uprawnionemu przywrócenie pojazdu do stanu sprzed zdarzenia wyrządzającego szkodę.

To ogólna zasada, którą nadzorca doprecyzowuje i wyjaśnia, że jako niezgodne z zasadą pełnego odszkodowania należy traktować wszelkie praktyki zakładu ubezpieczeń różnicujące sytuację uprawnionych w zakresie wartości świadczenia, w zależności od tego, czy jego wartość została ustalona metodą serwisową, czy też kosztorysową.

Odszkodowanie z OC powinno zawierać podatek VAT, chyba że poszkodowany jest zarejestrowanym podatnikiem tego podatku. Kalkulacja  powinna być dokonana w oparciu o rynkową wartość usług i części zamiennych w dniu ustalenia odszkodowania z zastosowaniem norm czasowych operacji naprawczych zapewniających wykonanie usługi w sposób zapewniający przywrócenie pojazdu do stanu poprzedniego, stawki za roboczogodzinę ustalonej przez zakład ubezpieczeń na podstawie cen stosowanych przez warsztaty naprawcze działające na terenie miejsca zamieszkania poszkodowanego, które są w stanie dokonać naprawy w sposób zapewniający przywrócenie pojazdu do stanu poprzedniego oraz części zamiennych i materiałów, zapewniających przywrócenie pojazdu do stanu poprzedniego.

Ubezpieczyciele mają też mniejsze pole manewru przy kwestionowaniu wyliczenia kosztów naprawy pojazdu zawartego w kosztorysie sporządzonym przez rzeczoznawcę lub warsztat naprawczy na zlecenie poszkodowanego. Jeżeli ubezpieczyciel to zrobi, powinien to uzasadnić.

Szkoda całkowita

Szkoda całkowita ma miejsce wtedy, kiedy auto uległo zniszczeniu w takim stopniu, że nie nadaje się do naprawy albo gdy jest uszkodzone w takim zakresie, że przewidywane koszty naprawy przekraczają jego wartość rynkową sprzed powstania szkody. Odszkodowanie wynosi różnicę między wartością auta przed i po szkodzie. Pozwala to na wypłacanie niższych odszkodowań niż w przypadku rozliczania szkody częściowej, szczególnie jeśli wartość pozostałości określona jest jako wysoka.

Wytyczna nr 19 dotyczy kwestii kwalifikowania szkody jako całkowitej i częściowej. Zgodnie z tą wytyczną jeżeli nie wystąpiła szkoda całkowita, towarzystwo nie powinno ustalać świadczenia w takiej wysokości, że uprawniony z umowy ubezpieczenia OC miałby ograniczone możliwości naprawy pojazdu. Ubezpieczyciel powinien stosować identyczne kryteria ustalania wysokości świadczenia niezależnie od tego, czy wylicza świadczenie po wystąpieniu szkody częściowej, czy też bada ewentualną zasadność uznania szkody za całkowitą. Towarzystwo nie może więc stosować na potrzeby ustalenia, czy zachodzi ewentualność likwidacji szkody jako całkowitej, kosztu naprawy pojazdu według najwyższych stawek za roboczogodzinę stosowanych na rynku lokalnym (np. przez ASO) i przy użyciu części O, jeżeli w odniesieniu do tego samego pojazdu i tej samej szkody nie zastosowałoby takich samych zasad w przypadku likwidacji szkody jako częściowej.

Natomiast jeżeli szkoda została już uznana za całkowitą, ubezpieczyciel powinien udzielić poszkodowanemu pomocy przy zagospodarowaniu pozostałości pojazdu. Ma to zapobiec zawyżaniu przez ubezpieczycieli wartości pozostałości do takiej kwoty, za jaką właściciel auta nie jest w stanie ich sprzedać. Zgodnie z wytycznymi towarzystwo będzie musiało na przykład na prośbę poszkodowanego przedstawić ofertę zakupu pozostałości samochodu za kwotę zgodną z wyceną zaproponowaną przy ustalaniu wysokości odszkodowania albo wskazać podmiot, który jest gotów nabyć pozostałości za tę właśnie cenę.