Automatyczne skrzynie biegów lepsze niż manualne?

Kiedyś automatyczne skrzynie biegów montowane były zazwyczaj w drogich, luksusowych limuzynach. W końcu jazda z „automatem” to ogromny komfort, ale też i większe bezpieczeństwo, gdyż kierowca może skupić się na obserwacji otoczenia, a nie na doborze właściwego przełożenia.

Auta z automatyczną przekładnią spalały jednak więcej paliwa oferując przy tym gorsze przyspieszenia oraz prędkość maksymalną. Dla przykładu I generacja Fiata Cromy 2.0 i.e. 120KM z 3-stopniową przekładnią automatyczną potrzebowała średnio 8,3 litra benzyny na 100 kilometrów. To o 0,9 litra więcej niż samochód z tradycyjną, 5-biegową skrzynią. Wersja z „automatem” oferowała też o 1,9 sekundy gorszy sprint do setki (11,8 sek.) i mniejszą o 4 km/h prędkość maksymalną (188 km/h).

Dzięki rozwojowi nowoczesnych technologii koncerny motoryzacyjne zdołały zminimalizować różnice w zużyciu paliwa i parametrach technicznych w pojazdach z „automatem”. - Pod koniec ubiegłego wieku do automatycznych skrzyń biegów wprowadzono elektroniczne sterowanie. Dzięki temu poprawiły się parametry takich przekładni, co przełożyło się na większą kulturę pracy, ale też mniejsze spalanie i lepsze osiągi – wyjaśnia Dariusz Kałwa, rzeczoznawca z zakresu techniki samochodowej.

Z biegiem lat koncerny motoryzacyjne zaczęły poszukiwać nowych sposobów na zwiększenie efektywności aut z „automatami”. Udało się to dzięki m.in. zwiększeniu ilość przełożeń w przekładni. Kiedyś 3-stopniowe przekładnie stanowiły normę, teraz za przenoszenie momentu obrotowego odpowiadają bardzo skomplikowane układy o nawet 9 przełożeniach (np. nowy Jeep Renegade).

Z czasem producenci samochodów rozszerzyli montaż automatycznych skrzyń biegów dla aut z niższych segmentów. Dzisiaj „automaty” spotkać można nie tylko w kompaktach, ale nawet w małych miejskich pojazdach z segmentu A. - Nie ulega wątpliwości, że „automaty” to przyszłość motoryzacji. Już teraz w większości nowych pojazdów komunikacji miejskiej montowane są skrzynie automatyczne. Także coraz więcej aut osobowych dostępnych jest zarówno w wersach z manualną jak i automatyczną przekładnią – zauważa rzeczoznawca Dariusz Kałwa. - Oczywiście zdarzały się konstrukcje, które pomimo zaawansowanego procesu technologicznego, były całkowitymi niewypałami. Wśród nich wymienić można zautomatyzowaną przekładnię manualną Selespeed z lat 1999-2008 stosowaną w Alfie Romeo 147, 156, czy niemiecką konstrukcję ZF 6HP, którą montowano w BMW serii 7 z typoszeregu E65, serii 5 z typoszeregu E60, czy serii 3 z typoszeregu E90 – przestrzega Dariusz Kałwa.

Według ekspertów większość produkowanych aktualnie „automatów” to jednak trwałe podzespoły, a największym dla nich zagrożeniem są sami użytkownicy, którzy zaniedbują czynności serwisowe. – Automatyczne skrzynie biegów wymagają systematycznej wymiany oleju, filtra i czyszczenia układu ściśle według wskazań producenta – mówi Sebastian Węgrzyn, właściciel serwisu Dober, dodając, że w praktyce dobrze jest przeprowadzić te czynności co 30, ale nie później niż co 50 tys. kilometrów. – Bardzo często za awarią stoi nie wadliwa budowa skrzyni, a brak regularnych przeglądów – uważa Sebastian Węgrzyn.

Zdaniem eksperta:

Inż. Maciej Fabijański: Generalnie skrzynie sterowane wyłącznie ręcznie są trwalsze od automatycznych, które obecnie wytrzymują około 150-250 tys. kilometrów. Wśród skrzyń automatycznych, tych klasycznych, istnieją również i takie rozwiązania, które bez naprawy pokonują  przebiegi, jakich nie powstydziłaby się niejedna przekładnia manualna. Trwałość automatycznej przekładni, podobnie jak innych zespołów samochodu zależy od różnych czynników. Nie jest wcale przesadą stwierdzenie, ze najbardziej zaszkodzić automatowi może sam jego użytkownik. To od niego w dużej mierze zależy prawidłowa obsługa, czyli np.  wymiana oleju w określonym czasie lub przebiegu, dokładnie takiego, jakiego wymaga producent. Użytkownik odpowiada także za sposób w jaki wykorzystuje skrzynię, a więc za przestrzeganie wszelkich zaleceń  wytwórcy w tej kwestii odnośnie  np. holowania samochodu czy jazdy z przyczepą. W przypadku holowania auta z klasycznym automatem chodzi przede wszystkim o to, jak ma przebiegać ta czynność, czy oś napędzana musi być podniesiona, czy może się toczyć, a jeżeli tak, to z jaką prędkością i przy jakim ustawieniu skrzyni itp. Z kolei podczas holowania przyczepy samochodem z automatyczną przekładnią, również w jej klasycznym wydaniu,  należy unikać m.in. długich odcinków jazdy pod górę z pełnym gazem, zwłaszcza podczas upałów, bo wtedy łatwo przegrzać skrzynię.

Oczywiście awarie automatycznych skrzyń biegów to nie tylko skutek zaniechań obsługowych, czy błędów w użytkowaniu. To także usterki związane najczęściej z układem sterowania, który we współczesnych automatach jest bardzo rozbudowany. Sporym wyzwaniem dla warsztatów jest diagnozowanie takich przypadków, ponieważ błędy zapisywane w pamięci sterownika skrzyni nie zawsze wskazują jednoznacznie przyczynę.

Porównanie spalania, osiągów oraz cen aktualnie dostępnych na polskim rynku aut z manualną i automatyczną przekładnią:

Segment A

Różnica 3 600 zł

Segment B

Różnica 3 500 zł

Segment C

Różnica 8 000 zł

 Segment D

Różnica 9 000 zł