Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Jak świecić wydajnie i zgodnie z przepisami?

Jerzy Dyszy
Elektryczne oświetlenie w samochodach ma historię sięgającą przełomu wieków XIX i XX, a w praktyce od lat 20. XX wieku zdominowało zastosowania motoryzacyjne.

Przez lata stosowano tradycyjne żarówki z wolframowym włóknem, świecące

Fot: Philips
Fot: Philips

światłem bardziej żółtym od słonecznego, z czasem ciemniejące i w ogóle dość nietrwałe. Obecnie jednak dominują znacznie doskonalsze żarówki tzw. halogenowe, które po raz pierwszy pojawiły się w głównych reflektorach samochodów w roku 1961.

Na czym polega różnica, między zwykłą, tradycyjną żarówką, a halogenową? Obie mają żarnik ze zwiniętego w większą spiralę spiralnego drutu wolframowego o średnicy kilku setnych milimetra. Światło emitowane jest gdy przez ten żarnik przepływa prąd elektryczny, co powoduje podgrzanie go do temperatury 2000 - 3300 stopni Kelvina. Znaczna większość energii zamieniana jest przy tym na nieużyteczne ciepło - jest to promieniowanie podczerwone. Emisja promieniowania widzialnego byłaby lepsza, gdyby spiralę podgrzać do wyższej temperatury, niestety wolfram z żarnika odparowuje i osadza się na zimnej, wewnętrznej ściance bańki tym intensywniej, im właśnie większa jest temperatura. Żarówka z czasem ciemnieje, a wreszcie żarnik się przepala.

Fot: Philips
Fot: Philips

W praktyce temperatura żarnika wynika z kompromisu pomiędzy jej wydajnością a trwałością. Klasyczna żarówka reflektorowa o trwałości kilkuset godzin świeci światłem o tzw. temperaturze barwowej ok. 2700 st. K. czyli bardziej żółtym niż białym, podobnym do słonecznego, zaś jej sprawność wynosi tylko kilka procent.

**CZYTAJ TAKŻE:

Wymiana żarówek w samochodzie krok po krokuWymiana żarówek samochodowych - na co uważać

**

Najpopularniejsza dziś żarówka halogenowa pracuje bardzo podobnie, jednak w wyraźnie większej temperaturze. Problem z trwałością rozwiązano w ten sposób, że żarnik znajduje się tu w atmosferze gazu obojętnego pod wysokim ciśnieniem, z ważnym dodatkiem pierwiastka z grupy halogenków. Bańka takiej żarówki, wykonana z żaroodpornego szkła kwarcowego, jest znacznie mniejsza, dzięki temu temperatura jej ścianek jest bardzo duża.

Wewnątrz żarówki halogenowej zachodzi proces chemiczny - atomy wolframu odrywają się od żarnika tak jak w żarówce klasycznej, ale wchodzą w reakcję otaczającymi je pierwiastkami. Powstają cząsteczki halogenków, które nie osiadają na ściankach, ale krążą we wnętrzu bańki i wokół żarnika. W najgorętszych miejscach zachodzi proces odwrotny - rozpad cząsteczek i osadzanie się atomów wolframu z powrotem na żarniku. Dzięki temu trwałość żarnika jest znacznie większa, choć też nie nieskończona, bo wtórne osadzanie się wolframu nie jest równomierne. Optymalna temperatura włókna jest jednak znacznie wyższa, bliska temperatury topnienia wolframu (3695 st. K), a efektywność i sprawność żarówki wyraźnie większa, zbliżając się do 9 proc. Jej światło ma temperaturę barwową bliską już światłu słonecznemu (3000 - 3300 st. K).

Trwałość samochodowej żarówki halogenowej wynosi od 450 do 600 godzin,

Fot: Archiwum Polskapresse
Fot: Archiwum Polskapresse

zależy jednak nadal np. od dokładności regulacji napięcia instalacji elektrycznej. Podniesienie napięcia zwiększa tu jasność świecenia, ale skokowo obniża trwałość żarnika. Tę zależność wykorzystują producenci żarówek, oferując wersje "ulepszone" o specjalnej konstrukcji żarnika i opatrzone nazwami z przydomkiem "super", "extra", "night warrior" lub tym podobnymi. Takie żarówki halogenowe, spełniające normy dotyczące oświetlenia samochodów, pobierają tę samą co standardowe moc elektryczną (zazwyczaj 55 W), ale ponieważ pracują w większej temperaturze, a dają więcej światła widzialnego. Minusem jest to, że ich trwałość jest wyraźnie mniejsza, a więc nie pojawiają się nigdy w pierwszym wyposażeniu samochodów.

Specjalnych żarówek reflektorowych o standardowej mocy nie należy mylić z żarówkami o podwyższonej mocy, które choć czasami dostępne, nie mogą być stosowane legalnie na drogach publicznych. Ich użycie grozi złym kontrolowaniem snopa świateł mijania, a więc oślepianiem jadących z przeciwka. Niekiedy mogą też powodować przeciążenie i uszkodzenie instalacji oraz przegrzanie reflektorów.

Inne niestandardowe modele żarówek halogenowych, to te świecące światłem o innej barwie niż standardowe. W praktyce polega to zawsze na ograniczeniu całkowitego strumienia światła w pewnym jego paśmie i choć kierowcy może się wydawać że jest ono np. "bardziej jasne", w rzeczywistości jest słabsze niż mogłoby być. Dlatego odradzamy użycie "kolorowych" żarówek reflektorów, nawet, jeżeli jest to produkt z legalną homologacją.

Fot: Philips
Fot: Philips

Jeżeli zależy nam na rzeczywiście intensywnym oświetleniu drogi, należy zamówić w wyposażeniu oryginalnym samochodu lampy ksenonowe (a nie podrabiane halogeny o barwie lamp ksenonowych). Do niektórych aut można dokupić legalne zestawy zamienne lamp ksenonowych, ale muszą to być całe reflektory z homologacją, bo wymiana samych lamp z instalacją (do reflektora halogenowego) jest nielegalna i może skończyć się utratą dowodu rejestracyjnego.

Pamiętajmy jednak, że zgodny z przepisami europejskimi reflektor ksenonowy musi mieć także system czyszczenia jego szyby czołowej, oraz układ samopoziomowania.

od 12 lat
Wideo

Stop agresji drogowej. Film policji ze Starogardu Gdańskiego

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na motofakty.pl Motofakty