Aktywny (adaptacyjny) tempomat. Wady, zalety, zasada działania

Długotrwała, nużąca jazda autostradą, poruszanie się w ślimaczym tempie w miejskim korku to typowe sytuacje, w których wielu z nas ma ochotę oddać kierowanie autem komuś innemu. O ile na prywatnego szofera pozwolić może sobie niewielu, to część jego zdań może przejąć aktywny tempomat, który jest o wiele bardziej dostępny dla ogółu.

Tempomat

Adaptive Cruise Control, Distronic, Speedtronic, ICC to tylko niektóre z nazw, pod którymi zależnie od producenta, kryje się aktywny (adaptacyjny) tempomat. Pionierskim autem, w którym zamontowano pierwszą wersję tego urządzenia w 1992 r. jest nieznane w Polsce Mitsubishi Debonair. To zresztą nie jedyny system, który zadebiutował w tym właśnie aucie. Warto wspomnieć chociażby asystenta pasa ruchu, którego pierwsza, prosta forma została zamontowana na pokładzie wspomnianego Mitsubishi. Wracając do tempomatu adaptacyjnego - w Debonair oparty o radar lidar system nie ingerował w przyspieszanie i zwalnianie auta - w razie zbliżania się do poprzedzającego pojazdu, kierowca był o tym fakcie informowany sygnałem dźwiękowym. Na kolejny etap rozwoju systemu trzeba było czekać trzy lata. W 1995 r., także w Mitsubishi, tym razem Diamante, połączono wcześniejszy system ze sterowaniem przepustnicą i automatyczną skrzynią biegów. Dzięki temu w przypadku wykrycia samochodu jadącego przed Diamante, układ mógł sterować przepustnicą oraz miał możliwość redukcji biegu w skrzyni automatycznej. W kolejnych latach wprowadzano nowe funkcjonalności systemu, a opisywane urządzenie najbardziej popularne stało się po roku 2000. W 2005 roku na pokładzie Mercedesa klasy S W221 zadebiutował układ Distronic, który mógł doprowadzić do całkowitego zatrzymania auta. W międzyczasie większość producentów stosujących aktywny tempomat zmieniło system jego pracy z lidaru na radarowy. Dlaczego tak się stało? Otóż zasięg lidaru opartego na laserze jest stosunkowo niewielki, zwłaszcza w czasie złych warunków atmosferycznych. Radar bazujący na falach radiowych jest na pogodę niewrażliwy, urządzenie jest przy tym bardziej dokładne i ma większy zasięg działania.
Aktywne tempomaty w nowoczesnych samochodach utrzymują właściwą odległość od poprzedzającego pojazdu wyręczając kierowcę w przyspieszaniu i zwalnianiu. Odstęp między pojazdami można regulować - najczęściej jest on 3-5 stopniowy. Aktualnie instalowane systemy umieją też całkowicie zatrzymać samochód (np. podczas postoju na światłach), a następnie ruszyć nim utrzymując zarówno prędkość, jak i zadany dystans do auta jadącego przed nami. To niewątpliwa zaleta urządzenia, mająca duży wpływ nie tylko na wygodę, ale też na bezpieczeństwo jazdy. Zakresy prędkości, w których działają omawiane układy są zależne od marki - np. w przypadku Skody Octavii można wybierać między tempomatem działającym do 160 km/h lub 210 km/h - dopłata do drugiej opcji jest oczywiście większa.

Wady?

Czy aktywny tempomat ma jakieś wady? Bez wątpienia można mu zarzucić, że usypia on czujność kierowcy - prowadzący auto może ograniczyć swoje skupienie w kontrolowaniu prędkości i odstępu. Niektórzy kierowcy mogą poczuć się zachęceni do zajęcia się podczas jazdy innymi czynnościami niż obserwowanie drogi i jej otoczenia, co nie jest rzeczą bezpieczną. Poza tym, aktywne tempomaty nie są urządzeniami doskonałymi. Bywa, że jadąc po łuku, system źle zinterpretuje odczyt radaru i uzna, że auto, które jedzie po sąsiednim pasie, do którego szybko się zbliżamy jedzie tuż przed nami. W tej sytuacji aktywowane jest awaryjne hamowanie, które nie ma uzasadnienia i którego nie spodziewają się jadący za nami. Co istotne, aktywne tempomaty są praktycznie bezużyteczne w samochodach wyposażonych w manualną skrzynię biegów.
Aktywny tempomat jest często łączony z innymi systemami bezpieczeństwa - np. układami przygotowującymi auto i jego pasażerów do nieuchronnej kolizji - w razie wykrycia gwałtownego zbliżania się do przeszkody i niemożności wyhamowania przed nią, mogą zostać np. aktywowane napinacze pasów bezpieczeństwa.
Samochody wyposażone w aktywny tempomat można łatwo rozpoznać po radarze - najczęściej umieszczonym w przednim zderzaku pod plastikową osłoną. W razie zniszczenia tej części, np. w przypadku kolizji czy szkody parkingowej, trzeba się przygotować na duuuże wydatki - element może kosztować nawet kilkanaście tysięcy złotych! Dopłata do aktywnego tempomatu w przypadku konfiguracji auta nowego wynosi od 2500 zł (Skoda) przez 5300 zł (BMW serii 5) po ponad 14000 zł w przypadku Porsche Panamery.

Zobacz jak działa aktywny tempomat

Ale czy warto?
Czy omawiane urządzenie jest warte takich pieniędzy? To kwestia indywidualna - jeżeli decyzja o wyposażeniu w nie auta nie spowoduje rezygnacji z innych przydatnych na co dzień elementów wyposażenia, to na pewno warto tę opcję rozważyć. W każdym przypadku, warto pamiętać, że technika bywa omylna i żaden ze „wspomagaczy’ jazdy nie zwalnia nas, kierowców, z obowiązku obserwowania drogi i nie pozwala na nadmierne usypianie czujności.

Lidar (od angielskiego akronimu LIDAR, utworzonego od wyrażenia: Light Detection and Ranging) – urządzenie działające na podobnej zasadzie jak radar, ale wykorzystujące światło zamiast mikrofal. Urządzenie charakteryzuje się dużą rozdzielczością. Lidar jest połączeniem lasera z teleskopem. Laser wysyła poprzez specjalny układ optyczny bardzo krótkie i dokładnie odmierzone, ale silne impulsy światła o konkretnej długości fali i w określonym kierunku. Światło to ulega po drodze rozproszeniu, które jest obserwowane za pomocą teleskopu, znajdującego się w tym samym urządzeniu, a następnie rejestrowane za pomocą czułego detektora – fotodiody lub fotopowielacza, a także kamer CCD i CMOS – który bada natężenie zaobserwowanego rozproszonego światła. Otrzymane dane są następnie analizowane komputerowo.
Źródło: Wikipedia